نگراني از سمت تقاضاي نفت در روزهاي اخير بر بازار اين کالا سايه افکند و قيمت‌ها را در سراشيبي سقوط قرار داد. افزايش تنش‌هاي تجاري چين و آمريکا و کشيدن دامنه اين جنگ به حوزه آي‌تي و تکنولوژي چشم‌انداز رشداقتصاد جهاني را تيره کرده است. کاهش رشد اقتصاد جهاني به معناي تقاضاي کمتر براي نفت است، موضوعي که انتشار آماري از افزايش موجودي انبارهاي نفتي آمريکا آن را تاييد و کاهش قيمت نفت را تشديد کرده است. به گزارش «دنياي‌اقتصاد» بهاي نفت‌خام آمريکا روز پنج‌شنبه به‌دنبال افزايش تنش‌هاي تجاري بيش از ۵/ ۳ دلار معادل حدود ۶ درصد کاهش يافت. برنت، نفت شاخص بازار اروپا نيز در اين روز حدود ۵درصد افت قيمت را به ثبت رساند. بر اين اساس هر دو نوع نفت شاخص وارد کانال قيمتي جديدي شدند. اين افت قيمت در حالي بود که يک روز پيش از آن يعني روز چهارشنبه نيز به‌دنبال انتشار آمار موجودي‌هاي ذخاير نفتي آمريکا بهاي نفت حدود ۵/ ۲ درصد کاهش را تجربه کرده بود. بر اين اساس در دو روز معاملاتي پياپي برنت بيش از ۶درصد و نفت‌خام آمريکا حدود ۸ درصد افت قيمت را به ثبت رساندند. بازار نفت روز گذشته به‌عنوان آخرين روز معاملاتي هفته در بازارهاي جهاني تا لحظه تنظيم اين گزارش (ساعت ۱۸ به وقت تهران) حدود يک درصد افزايش يافت و به محدوده ۶۸دلار در شاخص نفت برنت رسيد. نفت خام آمريکا نيز روي قيمت۳۱/ ۵۸دلار بر بشکه معامله شد. با اين حال اين رشد قيمت نمي‌تواند افت دو جلسه معاملاتي پيش از آن را جبران کند. بنابراين به‌نظر ميرسد طلاي سياه بيشترين افت هفتگي را از ابتداي سال ۲۰۱۹ در هفته گذشته تجربه کند. با اين حال تحليلگران بر اين باورند که ريسک‌هاي ژئوپليتيک در سمت عرضه و همچنين توافق نفتي اوپک و متحدانش براي کاهش توليد همچنان بر قيمت‌ها اثرگذار بوده و کف قيمتي را در بازار نفت ايجاد کرده است.
افزايش تنش‌ها با حمله به هوآوي
جنگ تجاري بين چين و آمريکا از اوايل سال ۲۰۱۸ آغاز شد و به مرور تا اواخر اين سال شدت گرفت. با اين حال ثبت آمار ضعيف اقتصادي در هر دو کشور موجب شد که در دسامبر ۲۰۱۸ در حاشيه اجلاس جي۲۰ مقامات چين و آمريکا با يکديگر ديدار و آتش بسي براي انجام مذاکره و رسيدن به توافق اعلام کنند. هرچند در هفته‌هاي اخير ترامپ پايان دادن به جنگ تجاري را غيرضروري دانست و تعرفه بر ۲۰۰ ميليارد دلار کالاي وارداتي از چين را افزايش داد. اين اقدام پيش‌بيني نشده ترامپ، از سوي مقامات چيني تلافي شد و با وجود ادامه مذاکرات جنگ اقتصادي بين دو کشور اوج گرفت.
اما آنچه که نگراني‌ها در روزهاي گذشته را تشديد کرده است، ورود جنگ تجاري به حوزه آي‌تي و تکنولوژي بوده. ترامپ که شرکت هوآوي چين را تحريم کرده، روز پنج‌شنبه اين شرکت را مخاطره‌اي بزرگ براي امنيت آمريکا معرفي و اعلام کرد که رفع تحريم‌هاي هوآوي نيز مي‌تواند بخشي از مذاکرات جنگ تجاري باشد. به‌دنبال اين اظهارات بازارهاي جهاني از جمله بازار نفت افت شديدي را تجربه کردند؛ چراکه نشان از پيچيده‌تر شدن اختلافات و مذاکرات دو طرف دارد. گين مک‌گيلين، معاون مديرعامل يک شرکت سرمايه‌گذاري مي‌گويد نگراني از چشم‌انداز تقاضا موجب شده آن دسته از معامله‌گران و صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري که در موقعيت‌هاي بلندمدت(Long Position يا انتظار براي افزايش قيمت) سرمايه‌گذاري کرده‌اند، اقدام به فروش قراردادهاي خود کنند.
در حالي که جنگ تجاري آينده رشد تقاضا براي نفت را تيره کرده است، معامله‌گران افزايش موجودي ذخاير نفتي آمريکا و همچنين آمار ضعيف اقتصادي اين کشور را به‌عنوان نشانه‌هاي تاثير تنش‌هاي پکن و واشنگتن ارزيابي مي‌کنند. آن‌طور که آمار هفته‌گذشته اداره اطلاعات انرژي آمريکا نشان مي‌دهد موجودي انبارهاي نفتي ۷/ ۴ ميليون بشکه افزايش يافته و به ۸/ ۴۷۶ ميليون بشکه يعني بيشترين سطح از جولاي ۲۰۱۷ رسيده است. افزايش موجودي اين ذخاير در حالي است که در حال حاضر نيمکره شمالي زمين در آستانه فصل گرما قرار دارد. معمولا در تابستان مسافرت‌هاي جاده‌اي در آمريکا افزايش مي‌يابد و اين به افزايش تقاضا براي بنزينمنجر مي‌شود. از اين رو پالايشگاه‌ها در اين کشور در تابستان با حداکثر ظرفيت خود فعاليت مي‌کنند تا سود بيشتري کسب کنند. بنابراين افزايش موجودي انبارهاي نفتي اين کشور مي‌تواند نشان دهنده کاهش تقاضا باشد.
اما افزايش نفت ذخيره‌شده در انبارهاي آمريکا تنها نشانه از کاهش تقاضا و اثرگذاري جنگ تجاري نبود. در روزهاي اخير آمار نگران‌کننده‌اي از اقتصاد منتشر شد که به کاهش قيمت نفت کمک کرد. به گزارش رويترز، شاخص سلامت اقتصادي کشورهاي چين، آمريکا و اروپا کمتر از انتظار رشد داشته است. همچنين موسسه آي‌اچ‌اس مارکت پيش‌بيني کرده PMI (شاخص خريد مديران) در بخش توليدات کارخانه‌اي آمريکا ماه جاري به ۶/ ۵۰ رسيده، هرچند اين شاخص بيش از رقم مرزي ۵۰ قرار دارد، اما کمترين سطح از سپتامبر ۲۰۰۹ يعني زمان بحران جهاني محسوب مي‌شود. اين شاخص در ماه آوريل حدود ۶/ ۵۲ بوده است. PMI بخش توليدات کارخانه‌اي حدود ۱۲ درصد از اقتصاد آمريکا را تشکيل مي‌دهد و قرار گرفتن آن در سطح بيش از ۵۰ نشان از رشد اين بخش دارد.
نگراني از سمت عرضه پابرجاست
اما نگراني‌ها از سمت تقاضا در حالي است که بازار نفت همچنان با ريسک‌هاي بزرگي در سمت عرضه مواجه است. آن‌طور که کارشناسان اي‌ان‌زد بانک اعلام مي‌کنند، ريسک‌هاي چندگانه همچنان سمت عرضه بازار نفت را تهديد مي‌کنند و مهم‌ترين ريسک نيز به تنش‌هاي بين ايران و آمريکا بازمي‌گردد که عبور نفتکش‌ها از تنگه هرمز را پرمخاطره کرده است. گفته مي‌شود ريسک درتنگه هرمز در حال حاضر در بيشترين سطح از زمان جنگ ايران و عراق که به جنگ نفتکش‌ها معروف است، رسيده. جان کيلداف، تحليلگر بازار نفت نيز بر فشار ريسک‌هاي ژئوپليتيک براي جلوگيري از افت قيمت نفت تاکيد دارد. به باور اين تحليلگر ريسک‌هاي ژئوپليتيک هنوز به اندازه‌اي هستند که کف قيمتي براي بازار نفت ايجاد کنند. کيلداف مي‌گويد: حملات هواپيماهاي بدون سرنشين يمني به تاسيسات نفتي عربستان که اوايل هفته قبل انجام شد، نشان از آشفتگي در خاورميانه دارد و احتمالا مانع از افت قيمت نفت به سطوح فوريه مي‌شود. در فوريه نفت‌خام آمريکا کمتر از ۵۵ دلار و نفت برنت حدود ۶۵ دلار به فروش مي‌رسيده است
با اين حال ريسک‌هاي ژئوپليتيک تنها نگراني سمت عرضه نيست. کاهش عرضه نفت ايران و ونزوئلا به‌دنبال تحريم‌هاي آمريکا موضوع ديگري است که چشم‌انداز عرضه را تيره کرده. ترامپ معافيت از تحريم خريد نفت ايران را تمديد نکرده است، بنابراين از اوايل ماه جاري ميلادي هر کشوري که به طور علني به خريد نفت از ايران اقدام کند، مشمول تحريم‌هاي آمريکا مي‌شود. اين موضوع باعث شده که ميزان صادرات نفت ايران با ابهام بيشتري مواجه شود، برخي شرکت‌هاي دنبال‌کننده تردد نفتکش‌ها اعلام مي‌کنند که ميزان صادرات نفت ايران به شدت کاهش يافته، اما در مقابل برخي کارشناسان بر اين باورند که عدم افزايش شديد قيمت نفت و همچنين تلاش اوپک پلاس براي تمديد توافق نفتي نشان مي‌دهد که صادرات نفت ايران در مقداري بيشتر از سطوح مورد انتظار ادامه دارد.
اوپک و برخي کشورهاي غيرعضو از ابتداي سال جاري توافقي ۶ماهه براي کاهش روزانه ۲/ ۱ ميليون بشکه نفت را به اجرا درآورده‌اند. در حالي که حدود يک ماه به موعد پايان توافق زمان باقي است، وزراي نفت اوپک و متحدانش در قالب نشست کميته ويژه نظارات بر توافق نفتي (JMMC) اوايل هفته گذشته در جده با يکديگر ديدار کردند؛ هرچند تصميمي در اين نشست اتخاذ نشد، اما پيام اين بود: «احتمال تمديد توافق نفتي تا پايان سال ۲۰۱۹ بيشتر از هر سناريوي ديگري است.» از اين رو انتظار ميرود در نشست ۲۵ ژوئن که در مقر اوپک در وين برگزار مي‌شود اعضا به تمديد توافق راي دهند. به اعتقاد کارشناسان، افزايش موجودي ذخاير نفتي آمريکا و همچنين افزايش تنش‌هاي تجاري اين کشورها را براي تمديد توافق مصرتر مي‌کند.
ريسک‌ها و نگراني‌هايي که در سمت عرضه قرار دارد موجب شده با وجود کاهش حجم قراردادهاي لانگ‌پوزيشن بازار همچنان در حالت بک‌وارديشن باقي بماند. اصطلاح بک‌وارديشن به حالتي اطلاق مي‌شود که قيمت‌هاي آتي بيشتر از قيمت‌هاي نقدي است و نشان از نگراني از کمبود عرضه در بازار دارد. بنابراين حالت بک‌وارديشن باعث مي‌شود که توليد و فروش آني سود بيشتري نسبت به ذخيره‌سازي و فروش در آينده داشته باشد.