بورس تهران سرانجام پس از کلنجار با موانع ذهني و پس‌زدن الگوهاي ايستاي رفتاري، در جريان دادوستدهاي ديروز توانست رکورد تازه‌اي را در کارنامه خود ثبت کند. شاخص کل بورس، روز گذشته ضمن يک رفت و برگشت، در نهايت ۸۸۲ واحد (معادل ۴۵/ ۰ درصد) افزايش يافت و در ارتفاع بي‌سابقه ۱۹۶ هزار و ۸۵ واحد ايستاد و بازدهي خود از ابتداي سال را به حدود ۱۰ درصد رساند. بيش از شش ماه گذشت تا دماسنج اصلي سهام رکورد قبلي را بشکند و در قله جديد قرار گيرد. در اين دوره، به‌خصوص در هفته‌هاي اخير که بازار به اين سطح نزديک شده بود، بسياري از معامله‌گران نموداري (تکنيکال)، عبور از اين مرز رواني را مستلزم اصلاح زماني قيمت‌ها در بازه زماني کوتاه‌مدت مي‌دانستند. اما دوره اصلاح بسيار کوتاه‌تر از تصور اين گروه از معامله‌گران بود. چشم‌انداز تغيير قريب‌الوقوع سياست‌هاي ارزي و تجاري در کنار پشتوانه‌هاي بنيادي يا ظرفيت‌هاي خالي سهام بسياري از بنگاه‌هاي بورسي براي رشد، نقش مهمي در جذب پيوسته سرمايه‌هاي خرد و قرار گرفتن شاخص کل در کانال بي‌سابقه ۱۹۶ هزار واحد داشت. به‌نظر مي‌رسد ادامه اين روند شتابنده که با انتظار مثبت از اخبار موافق و انعکاس عملکرد مثبت طيف گسترده‌اي از شرکت‌ها شکل گرفت، در گرو تحقق انتظارات سهامداران در قالب عملکرد شرکت‌ها است. از اين پس که به نظر مي‌رسد موج‌هاي دسته‌جمعي احتمالا افول کنند، استراتژي معامله‌گري براي کسب سود حداکثري يا تقبل زيان حداقلي اهميت بيشتري خواهد يافت. بر همين اساس، «دنياي‌اقتصاد» در همايش سالانه خود که ارديبهشت‌ماه برگزار مي‌شود، با بررسي چشم‌انداز بازارها در سال پيش‌رو، ضمن تحليل روند آتي متغيرهاي اقتصاد کلان، به سنجش استراتژي‌هاي معامله‌گري خواهد پرداخت.
رکوردهاي تازه زير ذره‌بين
حدود شش ماه از آخرين رکوردشکني شاخص کل گذشته بود که بازار سهام با دريافت سيگنال‌هاي بنيادي، بار ديگر با شيب تند در مسير صعودي قرار گرفت و موفق به جابه‌جايي رکورد تاريخي خود شد. چهاردهم اسفند سال گذشته بود که نماگر اصلي بازار خود را از کف ۱۶۲ هزار واحد جدا کرد و توانست طي بيست و دو روز کاري بيش از ۳۴ هزار واحد بر ارتفاع خود بيفزايد و براي اولين‌بار در پايان معاملات ديروز به رکورد بي‌سابقه ۱۹۶ هزار واحدي دست يابد.
ارزش معاملات خرد هم طي اين دوره به نحو چشمگيري رشد کرد. مطابق آمار موجود، به‌طور ميانگين حدود ۹۰۰ ميليارد تومان سهم در روزهاي کاري پس از تعطيلات سال نو در بين سهامداران بورسي دست به دست شده است. اين در حالي است که ميانگين ارزش معاملات خرد پس از نزول شاخص از اوج خود در مهرماه رقم نازل ۴۵۰ ميليارد تومان (از آبان تا نيمه اسفند سال قبل) را نشان مي‌دهد. بي‌ترديد ورود پول‌هاي تازه به بازار در رشد قابل اعتناي ارزش معاملات و همزمان، افزايش فراگير قيمت در صنايع مختلف بورسي تاثير شايان‌توجهي داشته است. معامله‌گران حقيقي در اين موج صعودي که از نيمه اسفند آغاز شده، غالبا خريدار بوده‌اند تا فروشنده. ثبت ۵۶۰ ميليارد توماني خالص تغيير مالکيت توسط اين دسته از معامله‌گران در کنار رشد بيش از ۲۰ درصدي ارزشبورس تهران دو روي اين سکه هستند. در واقع پيوستن همين پول‌هاي جديد به بازار سهام بود که سبب شد تا تحرکات دسته‌جمعي در صنايع کوچک و متوسط تشديد شود و رکورد تاريخي قيمت در اين گروه از سهم‌ها پيش از شاخص کل جابه‌جا شود. سبقت شاخص هم‌وزن از شاخص کل در چند روز اخير شاهد آمار ديگري است که آرايش نيروها و تزريق نقدينگي در بين صنايع مختلف را ترسيم مي‌کند. شاخص هم‌وزن که نماينده‌اي از اثر يکسان نمادهاست، هم همراه با دماسنج اصلي بازار و البته طي هشت روز کاري اخير با سرعت بيشتري از شاخص کل، صعود کرد و ضمن کسب بازدهي ۲۷ درصدي (از ابتداي موج صعودي در هجدهم اسفند)، خيلي زودتر (يعني در ششم فروردين) رکورد قبلي خود را شکست و از آن پس به‌طور پيوسته مرزهاي بي‌سابقه‌اي را درنورديد. قرار گرفتن صنايع کوچک‌تر در نوک پيکان پول‌هاي جديد، اختلاف هفت واحد درصدي شاخص هم‌وزن با رشد حدود ۲۰ درصدي شاخص کل را به خوبي توضيح مي‌دهد. البته سرعت رشد هر دو شاخص طي روز گذشته کاهش محسوسي را تجربه کرد که به‌نظر مي‌رسد ناشي از برخورد مقطعي دماسنج اصلي بازار به سقف تاريخي خود بوده است.
از فشار فروش تا تمايل براي خريد
ورود مجدد شاخص کل به کانال ۱۹۵ هزار واحدي در روز شنبه همين هفته باعث شد تا سرعت رشد قيمت‌ها دست‌کم از لحاظ ذهني متوقف شود و در مسير مقطعي اصلاح بيفتد. اين اتفاق در ابتداي معاملات ديروز با حضور پررنگ فروشندگان براي عرضه سهام خود و فقدان تقاضاي موثر در بازار فشار قابل توجهي بر دوش شاخص اصلي بازار گذاشت. فروشندگان ديروز با عرضه سهم‌هاي خود به قيمت‌هاي پايين‌تر، سبب شدند تا شاخص کل در ساعت آغازين معاملات ۱۲۲۶ واحد تنزل کند و کانال ۱۹۵ هزار واحدي را براي دقايقي واگذار کند. اما عرضه‌کنندگان از ميانه معاملات با بهبود جو رواني حاکم بر بازار، سفارش‌هاي خود را در قيمت‌هاي بالاتر گذاشتند و زمينه را براي رشد دوباره شاخص از کف روزانه مهيا کردند.
خاطره ورود شاخص کل به قله تاريخي در مهرماه ۹۷ طي چند روز اخير اين تصور را در بين برخي از اهالي بازار به وجود آورد که عبور از کانال تاريخي ۱۹۵ هزار واحد با موانع ذهني يا روان‌شناختي روبه‌روست. در واقع، معامله‌گران نموداري با تاکيد بر اين سطح مقاومتي انتظار عقبگرد اين نماگر را داشتند. اما رفتار بازار بر اساس اين الگوي ذهني به دليل وجود پشتوانه‌هاي بنيادي در سهم‌هاي بزرگ دوام چنداني نداشت و شاخص کل افت آغازين خود را با تغيير جهت قيمت در سهم‌هاي بزرگ صنايع کالايي جبران کرد. ديروز زماني که شاخص کل از کف روزانه فاصله مي‌گرفت و چيزي تا رسيدن به نقطه صفر تابلو نداشت، نماد شرکت توسعه معادن و فلزات به‌عنوان يک هلدينگ معدني باز شد. بازگشايي نماد اين شرکت با رشد بيش از ۱۰ درصدي قيمت پاياني، با تاثيرتقريبي۴۰۰ واحدي بر شاخص کل نقش پررنگي در ورود دماسنج بازار به کانال تاريخي جديد داشت.نماد اين شرکت در تاريخ ۱۹ فروردين به دليل برگزاري مجمع عمومي فوق‌العاده براي تصميم‌گيري درخصوص افزايش سرمايه ۱۸ درصدي از محل مطالبات و آورده نقدي سهامداران متوقف شده بود. علاوه بر حمايت مناسب سهامداران حقوقي در زمان بازگشايي، رشد معنادار قيمت سنگ‌آهن در بازارهاي جهاني به دليل تعطيلي معدن بزرگ‌ترين توليد‌کننده اين ماده در برزيل و برهم خوردن تعادل از طرف عرضه طي ماه‌هاي گذشته و افزايش قيمت شرکت‌هاي زيرمجموعه طي روزهاي اخير از عوامل رشد قيمت سهام اين شرکت پس از توقف چند روزه بود. از سوي ديگر شرکت توسعه معادن فلزات، در گزارش توجيهي افزايش سرمايه خود، تامين نقدينگي براي خريد اقساطي ۴۰ درصد از سهام مديريتي گروه مديريت سرمايه‌گذاري اميد را يکي از مهمترين دلايل اين افزايش سرمايه عنوان کرده بود که به نوعي محرک رشد قيمت در اين سهم شد.
در اهميت استراتژي معامله‌گري
در نبرد نگاه‌ها به نظر مي‌رسد فعالان کنوني سهام را بتوان در قالب سه دسته بازشناخت. گروه نخست که مي‌توان از آنها با عنوان فعال بنيادي با افق طولاني سهامداري ياد کرد، افرادي هستند که بخش عمده سرمايه خود را در سهام بزرگ‌تر يا بنيادي گذاشته‌اند و هر چند از رونق سهام بهره‌مند شده‌اند، اما با مشاهده صعودهاي پرشتاب در صنايع کوچک‌تر احساس جاماندگي يا عدم کفايت سود را تحمل مي‌کنند. گروه دوم که مي‌توان ذيل عنوان موج‌سوار دسته‌بندي کرد شامل کساني مي‌شود که يا به تازگي وارد بورس شده‌‌انديا خود در پي شکل‌دهي به جريانات پرشتاب و زودگذرند و غالبا به واسطه ورود به سهام کوچک‌تر غرق در لذت کسب سودهاي سريع هستند. دسته سوم شامل افرادي هستند که در ابتداي مسير صعودي و به علت ترس از عقبگردهاي احتمالي يا دارايي خود را نقد کردند يا در انتظار فرصت ورود بودند.سوال اينجاست که گروه‌هاي سه‌گانه مزبور پس از کسب بازدهي‌هاي اخير چه راهبردي را در ادامه مسير بورس اتخاذ مي‌کنند. واقعيت اين است که اکثر سهم‌ها در دوره اخير بازدهي جالب توجهي داشتند و حتي قيمت برخي از سهم‌هاي کوچک تحت تاثير تحرکات دسته‌جمعي و رفتار توده‌وار بازار فراتر از ظرفيت‌هاي خود پيش رفتند. از اين رو، پرشدن ظرفيت رشد قيمت طيفي از نمادها، نه‌تنها احتمال اصلاح را در اين گروه‌ها بالا برده بلکه ضرورت اتخاذ استراتژي معامله‌گري مناسب به‌منظور کسب سود را بيشتر کرده است. به نظر مي‌رسد کسب سود از اين پس به سهولت هفته‌هاي اخير که موج‌هاي دسته‌جمعي تمام سهم‌ها را بدون توجه به عيار ارزندگي پيش مي‌برد نباشد. «دنياي اقتصاد» در همايشي که پيش رو دارد، ضمن بررسي روند آتي شاخص سهام، در مورد راهبردهاي مناسب براي معامله‌گري به بحث خواهد پرداخت.
چشم‌انداز بازارها در سال ۹۸
«دنياي اقتصاد» در نظر دارد در همايشي که نهم ارديبهشت برگزار مي‌شود، همگام با بورس، روند آتي بازارهاي مختلف مانند ارز، مسکن، بازارهاي جهاني را بررسي کند. در کنار ششمين همايش چشم‌انداز اقتصاد ايران در سال ۹۸، هشتمين همايش سياست‌هاي پولي و چالش‌هاي بانکداري و توليد نيز در همان روز نهم ارديبهشت برگزار خواهد شد. در اين روز، هشتمين همايش سياست‌هاي پولي و چالش‌هاي بانکداري و توليد در نوبت صبح و همايش چشم‌انداز اقتصاد ايران در سال ۹۸ در نوبت عصر برگزار مي‌شود. در همايشي که در نوبت صبح برگزار مي‌شود تصميم‌گيران ارشد همراه با اقتصاددانان و صاحب‌نظران از طيف‌هاي مختلف فکري به آسيب‌شناسي تکرار چالش‌ها در اقتصاد ايران خواهند پرداخت. همايش هشتم به دنبال پاسخ به اين سوال است: عوامل ماندگاري چالش‌ها در اقتصاد ايران چيست و چرا حل نمي‌شود؟ متقاضيان حضور در اين همايش براي کسب اطلاعات بيشتر در اين خصوص مي‌توانند به آدرس http:/ / events.den.ir مراجعه کنند يا با شماره تلفن ۸۷۷۶۲۳۵۰ (دبيرخانه همايش) تماس بگيرند.
