دکتر عباس هشي/ حسابدار رسيم 

بررسي دلايل نوسان قيمت ها و پيدايش بازار لحظه اي/روزنامه ايران مورخ 23 خرداد ماه 1397

دکتر عباس هشي در گفت و گو با»ايران« دلايل نوسان قيمت ها و پيدايش بازار لحظه اي را بررسي مي کند

گروه اقتصادي/ بازارهاي مختلف ايران از ارز و طلــا گرفته تا خودرو و کالا با نوســان قيمتي بيگانه نيست، اما طي هفته هاي اخير با نوســاني فراگير و گســترده در اکثر بازارهــا روبــه رو هســتيم. نوســاني که گاه به صــورت لحظــه اي قيمت هــا را بــالا و پايين مي کند. در بــازار ارز آزاد بــا وجود ثبات نســبي قيمت ارز تعادلي قيمت ها صدها تومان بالا مي رود و در انتهاي بازار فرومي ريزد. در بــازار طـلـا ســکه بــا بيــش از 800 هزار تومــان رشــد از ابتــداي ســال خــود را بــه بالاي 5.2 ميليون تومان رســانده اســت. خــودرو نيز از اين نوســان در امان نمانده و فاصله نرخ کارخانه تا بازار براي برخي از خودروهــا رکــورد 100 ميليــون تومان را به ثبت رســانده اســت. درپي اين نوسان بازار کالا و مواد غذايي هم واکنش نشــان داده و برخي از کالاها با وجود اعلام مکرر مســئوان کــه هيــچ گونــه مجــوزي براي افزايــش قيمت صادر نشــده راه افزايش درپيــش گرفتــه و 10 تــا 20 درصــد گــران شده اند. بازار مسکن هم که ســال ها در خواب رکــود بــه ســر مي بــرد و فروشــنده ها بــه سختي به دنبال مشتري مي گشتند، حالا بــه يکبــاره 30 تــا 40 درصد گران شــده و اين ً همــه را غافلگير کرده اســت. ظاهــرا نوســان شــديد قيمتي و گراني هــا باعث عقب نشيني متقاضيان نشده و رو زبه روز بــر تعــداد مشــتري ايــن بازار هــا افــزوده مي شود. امــا بواقع چــه عواملي موجب شــده تــا بازارهاي مختلــف به چنين نوســاني دچار شوند. به گفته مسئوان بخش هاي مختلف، بخش تأمين و عرضه با مشکل حــادي مواجــه نيســت و تنهــا تقاضــاي روزافــزون اســت که تعــادل بازارهــا را به هم ريخته اســت. براين اســاس بايد ديد کــه کــدام عوامــل مــردم را بــراي خريــد بيشــتر ايــن نــوع کالاهــا کــه حــالا حکــم کالاي سرمايه اي پيدا کرده است، تشويق مي کنــد. بــه اعتقــاد کارشناســان درايــن شرايط عمده مردم ترجيح مي دهند به جاي نگهداري ريــال کالاهايي خريداري کننــد که در ميان يا بلندمدت ســودآوري خوبي براي آنها داشــته باشــد يا حداقل ارزش دارايي آنها را حفظ کند. رئيــس کل بانــک مرکــزي به عنــوان متولــي دو بــازار مهــم ارز و طلا »شــرايط بين المللــي، مســائل روانــي، آســمان ريســمان بافتــن و بــزرگ نمايــي برخي مشــکات و مســائلي کــه ريشــه واقعــي نــدارد« را مهم تريــن عوامل اين نوســان نــه تنها در بازار طلا بلکه در ســاير بازارها مي دانــد. به گفته ولي اله ســيف افزايش قيمــت ســکه در روزهــاي اخيــر بيشــتر عامــل روانــي دارد و مي توانــد بتدريــج برطرف شــود. حدود هفت ميليون سکه پيش فروش شــده اســت و بتدريــج وارد بــازار مي شــود؛ از ايــن رو بابــت تعــادل عرضه و تقاضاي بازار مشکلي نداريم. وي افــزود: البتــه منابع طــلاي بانک مرکــزي نيــز در وضعيــت مطلوبــي قرار دارد و از اين رو مي توان گفت اين افزايش بيشــتر عامــل روانــي دارد و مي توانــد بتدريج برطرف شود. 

رد پاي دلواپسان

 عبــاس هشــي کارشــناس اقتصادي در گفت و گــو با ايران با اشــاره به اينکه ثبــات اقتصــادي کشــور دچــار مشــکل شده اســت،گفت:عوامل مهم بر نوسان قيمت به گذشته برمي گردد. به گفته وي ريشه اصلي بي ثباتي اقتصادي در فساد خلاصــه مي شــود. درحالي کــه در زمينه مبارزه با فساد قوانين و مقررات بسياري تصويب و ابلاغ شده است ولي در اجراي اين قوانين موفق عمل نشده است. وي يکــي ديگــر از عواملي کــه به اين وضعيــت دامــن زده اســت را درايــن مي دانــد که سياســيون در ايــران همواره مقابل يکديگر بوده اند. وي ادامه داد: در بســياري از کشورها دولت سايه که به طور معمول توسط حزب رقيب اداره مي شود با نظارت بر عملکرد دولت کارکرد آن را تضمين مي کنــد. اين درحالي اســت که در کشــورما به جاي اينکه برخي مديران خود را مســتأجر اداره بدانند صاحبخانه مي دانند. بنابراين دراينجا نقش مجلس کــه اصلي تريــن نهــاد در کنتــرل اســت برجسته مي شود. هشــي بــا اشــاره بــه اينکــه 60 درصد اقتصاد ايران زيرزميني اســت که در واقع اقتصــاد را در دســت دارد، اعـلـام کــرد که از ســال گذشــته اين بخــش از اقتصاد جنگ خود با دولت را علني کرده اســت که ســردمداران آن را دلواپســان تشــکيل مي دهنــد. به اعتقاد وي بخش عمده اي از نگرانــي که هم اکنــون در جامعه ايجاد شــده به دليــل عملکــرد هميــن اقتصاد زيرزمينــي و عوامــل آن اســت کــه پول و قــدرت زيــادي هــم در اختيــار دارند. وي تصريــح کــرد: هم اکنــون دلواپســان بــا تخطئــه دولت باعث شــده اند تا اعتماد مردم به اين نهاد خدشه دار شود. اين کارشــناس اقتصــادي تأکيد کرد: براي مثال تصويب نشــدن ايحه مبارزه با تأمين مالي تروريسم که پيش درآمدي بــراي الحــاق ايــران بــه FATF بــود بــر نگراني هاي مردم اضافه کرد و رفتار آنها را هيجاني تر کرد. وي درخصــوص تأثيــر تحريم هــا بــر شــرايط اقتصاد کشــور نيز گفــت: ايران از ســال 1358 توســط امريکا تحريــم بوده اســت ولي درآن زمان به دليل اينکه اروپا و ســاير کشــورها به تحريم ايران نپيوسته بودند تأثير چنداني نداشــت و همچنان با صادرات نفــت و کالا ارز مورد نياز خود را تأمين مي کرديم. ولي از ســال 2010 که امريکا موفق شــد تا اروپا را با خود همراه کند شــرايط تغيير کــرد و از همــان زمان نــرخ ارز بتدريج افزايــش قابل توجهي را تجربــه کــرد. پــس از آنکه بانــک مرکزي سال بيست وچهارم شماره 6801 چهارشنبه 23 خرداد 1397 مديــرکل تنظيــم بــازار وزارت کشــاورزي گفت: با توجه به کاهش قيمت دام زنده و همچنين واردات روزانه 1۵0 تني گوشت گــرم گوســفندي، هيــچ مشــکلي بــراي تأمين گوشت قرمز وجود ندارد و قيمت جديــدي بــراي ايــن محصــول تصويــب نشده است؛ لذا گراني گوشت(قيمت هر کيلوگرم گوشــت قرمز بســته بندي شــده گوســفندي ۷0 هزار تومان است) تخلف است و ناظران بايد برخورد کنند. مسعود بصيــري به ايســنا افــزود: هيچ مشــکلي براي تأمين گوشــت قرمز در بــازار وجود ندارد و قيمت محصولاتي مانند گوشت قرمــز که جــزو کالاهاي گروه يک هســتند در کارگــروه تنظيم بازار تعيين مي شــود. وي تصريــح کــرد: از آنجــا کــه قيمــت کالاهــاي مختلــف نبايــد در ســال جاري بيشــتر از نــرخ تورم افزايش پيــدا کند و با توجه به اينکه نرخ جديدي براي گوشــت قرمز به تصويب نرسيده اســت، اگر بازار شاهد قيمت هاي جديدي باشد، تخلف صــورت گرفتــه و دســتگاه هاي نظارتــي بايد بــا آن برخورد کنند. بصيري با تأکيد بــر اينکــه قيمت جديــدي براي گوشــت قرمــز توليد داخــل و وارداتــي تصويب و ابــلاغ نشــده اســت، افــزود: بــراي صدور مجــوز واردات گوشــت قرمــز منجمــد و گــرم هيــچ محدوديت و شــرايط خاصي به غير از داشــتن شرايط و استانداردهاي بهداشتي و قرنطينه اي نداريم و بر اساس آخريــن آمار موجود تا هشــتم خردادماه امســال حــدود 1۷ هزار تن گوشــت قرمز گوســفندي گــرم مجــوز واردات دريافــت از کرده انــد کــه ايــن محصــوات عمدتــا کشورهاي گرجستان، روسيه، افغانستان، آذربايجــان، مغولســتان، ارمنســتان، قزاقستان و استراليا بوده است. وي ادامه داد: از ميــزان و تعــداد مجوزهــاي صادر شــده، حدود ۵۵00 تن گوشت قرمز گرم گوســفندي تا چهاردهم خرداد امسال از کشــورهاي مذکور وارد شده است و از اين به بعد نيز هيچ محدوديتي براي واردات گوشــت قرمــز بــه غيــر از تأمين شــرايط قرنطينه اي و بهداشتي مورد نظر سازمان دامپزشکي وجود ندارد.  تحت تحريم قرار گرفت وضعيت بازهم بدتر شد به طوري که کنترل اين بانک بر بازار ارز محدودتر شد. وي بــا بيــان اينکه بدنه دســتگاه هاي اجرايي با رئيس جمهوري همسو نيستند افــزود: در بدنــه دولــت مديراني حضور دارند کــه به نفع جريــان ديگري حرکت مي کننــد. وي بــا اشــاره بــه اينکــه گفتــه مي شــود حدود 30 ميليارد دلارخانگي و خارج از شــبکه وجــود دارد گفت: به طور قطع ســهم مــردم عــادي درايــن ميزان بسيار ناچيز است و اين حجم از ارز توسط کســاني خريداري و نگهداري مي شود که صاحب پول و نفوذ هستند. ايــن صاحبنظــر اقتصــادي در ادامــه اظهار داشــت: تا اســفند ماه سال گذشته مــردم بــا اعتماد بــه دولــت از رفتارهاي هيجانــي پرهيز مي کردنــد. تا اين مقطع مســئوان دولــت با اعـلـام اينکــه نگران نوسان و رشد قيمتي نباشيد مردم را آرام نگه داشــتند ولي پس از آنکه شاهد رشد قيمت ها در انتهاي ســال گذشــته بوديم اين شرايط تغيير کرد. به گفتــه وي درايــن مــدت عــده اي با خريــد ارز و طــلا ســودهاي نجومــي بــه جيــب زدنــد و اکنــون تعــداد زيادتــري به ايــن افراد اضافه شــده اســت. هشــي اظهارکــرد: در شــرايطي کــه مــردم بــه دولت اعتماد نداشــته باشــند رفتارهاي هيجانــي از خــود نشــان مي دهنــد و هــر کسي سعي مي کند ريال خود را به کالايي تبديــل کنــد. بــه هميــن دليــل در پيش فروش خــودرو ظرف چند دقيقه هزاران خــودرو به فــروش مي رود. ايــن درحالي اســت که مردم عادي نمي تواننــد از اين پيش فروش ها استفاده کنند. هشــي ادامه داد: رکود تورمي به زيان مردم و به ســود کساني تمام مي شود که صاحب پول و کالا هستند. وي بــا اشــاره بــه اينکــه در داخــل دلواپســان و درخــارج امريــکا و تحريم ها مشــکل اصلي محسوب مي شوند گفت: هم اکنــون خدشــه دار شــدن اعتمــاد به دولت، شرايط ناپايدار و نبود اطاع رساني دقيق به مردم باعث شده است تا شاهد نوسان شديد در بازار باشيم. به گفته وي براي حل اين مشکل نيازمند يک وزارت اقتصاد و بانک مرکزي فعال هستيم که با هدايت مردم به سمت بازارهايي که به توليد ضربه نمي زند سودآوري آنها را نيز تضمين کند. 

در زمين دشمن بازي نکنيم

 رئيــس اتــاق اصنــاف کشــور نيــز در گفت و گــو بــا »ايــران« اعتقــاد دارد کــه مهم تريــن عاملي کــه به نوســان بازارها دامــن زده جو رواني و هيجاني اســت. به گفته علي فاضلــي زماني نياز به تنظيم بازار است که در تأمين و عرضه مشکلي وجود داشــته باشــد ولي تمــام اطلاعات نشــان مي دهد که درايــن بخش ها هيچ کمبودي وجود ندارد. وي ادامه داد: زماني گفته مي شــد که دار 4200 تومانــي تخصيــص نمي يابــد ولي تاکنــون گايه اي درخصــوص اينکه ارز تعادلي به بخش هاي مورد نياز تزريق نشده نشنيده ام. وي اضافــه کــرد: هم اکنــون شــاهد القائاتي هســتيم که تحريم چه بلاهايي سرکشور مي آورد که اين گونه اظهارنظرها بازي در زمين دشمن است. ما با تحريم بيگانه نيســتيم و از ابتــداي انقلاب با آن آشــنا هســتيم. وضعيتي که امــروز درآن قــرار داريم به هيچ عنوان بدتر از دهه 60 نيست. فاضلــي تأکيد کرد: متأســفانه برخي جنگ رواني عليه بازارهــا راه انداخته اند و زمينــه نوســان را ايجاد کرده انــد. وقتي کــه بــازاري ماننــد ارز و طلا دچار نوســان شــود ســاير بازارها را هم تحت تأثير قرار مي دهــد به همين دليل در بــازار کالا نيز شاهد رشد قيمت ها هستيم.