سعيد شعباني/ راهکاري براي کاهش سوداگري مالي
سعيد شعباني/ راهکاري براي کاهش سوداگري مالي
اطلاعات بورس مورخ 31 خردادماه 1399
اخذ ماليات بر عايدي سرمايه تأثيرات قابل توجهي بر اقتصاد و تصميم‌گيري فعالان اقتصادي دارد. بنابراين، آگاهي از پيامدهاي دريافت اين پايه مالياتي و برنامه‌ريزي براي کسب بهترين نتيجه از آن جهت تحقق اهداف مدنظر، امري ضروري و مورد نياز است.ماليات بر عايدي سرمايه ابزار و اهرمي است که مي‌تواند دولت را در مديريت منابع در بازارهاي گوناگون ياري کند. در واقع نقش سياستي و تنظيم‌گري ماليات بر عايدي سرمايه، در مقابل نقش درآمدي آن بسيار پررنگ‌تر است.معافيت برخي درآمدها از ماليات، موجب انحراف سرمايه‌گذاري در اقتصاد مي‌شود؛ به ويژه آنکه معافيت مالياتي، بر فعاليت‌هايي اعمال شده باشد که براي اقتصاد ارزش افزوده مشخص و قابل توجيه ندارد. وضع ماليات بر عايدي سرمايه با تمرکز بر فعاليت‌هاي غيرمولد، موجب تغيير اين شرايط شده و فضايي را فراهم مي‌کند که سرمايه‌ها، ديگر انگيزه‌اي براي حرکت به سمت اقدامات سوداگرانه و بدون منفعت براي کل اقتصاد نداشته باشد.
· در اثر دريافت ماليات، پول بيشتري براي فعاليت‌هاي مولد در دسترس خواهد بود و انرژي خلاقانه اختصاص يافته براي سوداگري و حفظ سرمايه در فعاليت‌هاي غيرمولد و مخرب اقتصاد، در خدمت فعاليت‌هاي مولد قرار خواهد گرفت.
· در واقع با اخذ ماليات بر عايدي سرمايه، زمين بازي براي همه فعالان اقتصادي به‌طور يکسان در نظر گرفته مي‌شود. لذا اين پرسش بسيار به‌جاست که چرا بايد از درآمد کارگري که فعاليت مولد انجام مي‌دهد و زحمت مي‌کشد، ماليات گرفته شود؛ اما از درآمد افزايش قيمت سرمايه که اغلب ناشي از فعاليت‌هاي سفته بازانه و سوداگرانه است و ارتباطي با واقعيت اقتصاد و ايجاد ارزش افزوده ندارد، ماليات گرفته نشود؟ عدم دريافت ماليات بر عايدي سرمايه يک حفره بسيار مهم و مخرب در اقتصاد است که اجازه مي‌دهد منابع سرمايه‌گذاري به سمت فعاليت‌هاي غيرمولد برود و از شرکت‌ها و بنگاه‌هايي که مي‌توانند اقتصاد را رشد دهند، اين منابع دريغ شود.عدم اخذ ماليات بر عايدي سرمايه، درآمد اقشار و دهک‌هاي بالاي جامعه را افزايش داده در حالي که دهک‌هاي پايين از چنين درآمدي بي‌بهره خواهند ماند. اما در صورت اخذ ماليات بر عايدي سرمايه، فرصت چنين درآمدهايي کاهش خواهد يافت و نابرابري اقتصادي از محل ثروت و دارايي تشديد نمي‌شود.طرح قانون ماليات بر عايدي سرمايه با هدف حمايت از توليد و سرمايه‌گذاري مولد، کاهش نوسانات بازارهاي دارايي از جمله خودرو، مسکن، طلا و ارز و همچنين جلوگيري از افزايش قيمت ناگهاني اين بازارها، پيشنهاد شده است. اعمال اين ماليات موجب خواهد شد انگيزه سوداگري در بازارهاي مالي کاهش يافته و در نتيجه منجر به جلوگيري از افزايش قيمت نامتعارف در اين بازارها خواهد شد. البته با خروج سوداگران از اين بازارها، متقاضيان واقعي اين دارايي‌ها، از جمله اقشار با درآمدهاي متوسط و پايين، راحت‌تر خواهند توانست خودرو و مسکن که از جمله دارايي‌هاي ضروري خانوار محسوب مي‌شود را خريداري کنند. همچنين افرادي که در اثر سوداگري در اين بازارها، از افزايش قيمت اين دارايي‌ها منتفع شده‌اند، مکلف خواهند شد بخشي از سود خود را به عنوان ماليات به دولت پرداخت کنند تا به نفع عموم مردم هزينه شود.