در حال حاضر ۱۷۸ تشکل حرفهاي غير دولتي از ۱۳۱ کشور جهان در آيفک عضويت دارند. با توجه به گستره بينالمللي اعضا و تعدد کشورها ميتوان به اهميت و اعتبار آيفک و سطح بالاي مجامع و نشستهاي آن پي برد. نقش آيفک زماني پررنگتر شد که مفاهيم و نظريههاي جهانيسازي، حذف مرزهاي سياسي، پولي، گمرکي، ادغام بازارهاي مالي و توسعه حقوق بينالملل و انعقاد توافقات و معاهدات منطقهاي راهبرد جهاني شد. به ترتيبي که آثار خود را در ضرورت تدوين اصول و ضوابط حرفهاي شامل استانداردهاي بينالمللي گذاشت. ازاينرو، آيفک نسبت به تحولات بازارهاي جهاني حساسيت نشان داده و تشکيلات حرفهاي مهمي محسوب ميشود.
اگرچه آيفک تشکيلاتي متمرکز بر حرفه حسابداري است ليکن به دليل ويژگي بينالمللي و محتواي فعاليتهاي آن در سطوح سياستگذاري، با سازمانهاي بينالمللي چون گروه بانک جهاني، صندوق بينالمللي پول، سازمان همکاريهاي اقتصادي و توسعه، کميته بانکداري بازل، کميسيون اقتصادي اروپا، سازمان بينالمللي کميسيون اوراق بهادار، هيات ثبات مالي، گروه بينالمللي مقررات گذار حسابرسي مستقل و انجمن بينالمللي ناظران بيمه ارتباط دارد.
ارتباط اعضاي ايراني آيفک در حد حضور در بعضي از مجامع سالانه و يک بار عضويت يکي از همپيشگان در يکي از کميتههاي تخصصي آن بوده است. پس از شرکت در مجمع عمومي و کنگره در سال گذشته با همفکري و حمايت دوستان گرامي رئيس شورا و دبيرکل جامعه حسابداران رسمي ايران مصمم شديم که براي حضور فعالتر در ارکان آيفک نامزد بالاترين رکن آن يعني هيات مديره (Board) شده تا حداقل تمايلي به مشارکت از سوي اعضاي ايراني و يک حسابدار ايراني به ثبت رسد. از اينرو بدون انتظار از دريافت پاسخ، درخواست در ژانويه ۲۰۱۹ براي کرسي سه ساله هيات مديره ۲۳ نفره که سه عضو آن جابهجايي داشت، ارسال شد. اين نااميدي نه از باب فقدان شرايط در مقايسه با بعضي از اعضاي فعلي هيات مديره بلکه احتمال بهانه کردن تحريمها يا تنشهاي عمومي در فضاي بينالمللي نسبت به ايران بود وگرنه با ويژگيهاي تحصيلاتي، سوابق و تجربي خصوصا در سطح سياستگذاري حرفه و عضويت در تشکلهاي داخلي و خارجي در مقايسه با مثلا عضوي از کشور باربادوس که کمتر از ۳۰۰ هزار نفر جمعيت دارد، شانسي براي قرار گرفتن در ليست کوتاه پيشبيني ميشد.درحاليکه با توجه به شرايط و محدوديتهاي موجود و
کم حضور و مشارکت بودن مان در فضاي بين المللي منتظر جواب مثبت نبوديم، در کمال ناباوري در فروردين آيفک مرا براي شرکت در کميته انتصابات و مصاحبه در ١١ ژوئن به نيويورک دعوت کرد. با دريافت اين دعوتنامه کمي در پيش فرضهاي خود به نفوذ سياست و لابيها عليه ايران و ايراني در چنين نهاد بينالمللي که اساس اهداف و ماموريتش بر نگاه فرامرزي و جهاني و همچنين استقلال هويت و غيردولتي بودن اعضايش براي حفظ استقلال حرفه تاکيد دارد، تجديد نظر کردم. پس از آن آيفک را تعديل شدهتر معرفي کردم. بنابراين، طي يکماه پس از دعوت، وقت و فکرم را براي شرکت در کميته و موفقيت در مصاحبه متمرکز کردم تا بتوانم به شايستگي به ارائه جايگاه حسابداري ايران با کميتي قريب يک و نيم ميليون نفر و معرفي تشکلهاي حرفهاي ايراني و همسويي آنان با استراتژيهاي آيفک پرداخته و ايده هايي همچون تشکيل نهاد حسابداري در منطقه، مرکزيت آموزشي و تخصصي کشورهاي فارسي زبان و پايداري محيطي که بتواند در محيط
بين المللي قابل طرح و اجرا باشد را مطرح کرده و اميدوار به انتخاب باشم.
در اين مدت هر چه بيشتر مطالعه کردم بر لزوم ايفاي نقش در اين سطح و طرح حقانيت حرفه حسابداري ايران در مقايسه با بعضي کشورهاي ديگر مطمئن تر و با وجود داوطلبانه بودن فعاليت جدي خود براي آمادگي بيشتر شد. علاوه بر اين، سعي کردم بهطور محدود با بعضي از دوستان صاحبنظر و سازمانهاي مرتبط و حرفهاي طرح موضوع کرده و نظر خواهي کنم. بازخورد چنين ارتباطي متفاوت بود؛ در اين ميان بودند دوستان بزرگواري که ضمن ارائه پيشنهاد موجب دلگرمي و تشويق من شدند، کساني که خود را در حرفه فعال ميکنند ولي مسائل را به قيد حضور خود مهم ميدانند. متاسفانه مديران سازمانهايي حرفه را در سقف دعواهاي شخصي خود تحليل کرده يا بيماري را بهانه، تحريم جلسه براي حرفه کردند. صرفنظر از جنبههاي شخصي بازخوردها آنچه بايد اذعان کرد اينکه به شدت از بُعد راهبردي و سياستگذاري ضعف داريم و متاسفانه ملاک ارزيابي موفقيت محدود به تواناييهاي فني و تخصصي و همچنين عناويني که تکنولوژي دستيابي فوري و آسانش در بيلبوردهاي خياباني نيز تبليغ ميشود، است. در حاليکه همه چيز طبق برنامه پيش ميرفت، سه هفته قبل از جلسه، آيفک نامهاي فرستاد و با اظهار تاسف، به استناد نظر مشاور حقوقي و عوامل خارج از اختيار، دعوت خود را پس گرفت و دليل آن را مصوبات و مقررات مرجع نظارتي بر تحريمهاي آمريکا عليه ايران، Office of Foreign Assets Control )OFAC) عنوان و تصريح کرد که چون حضور در ارکان آيفک نوعي ارائه خدمت است، هيچ ايراني نميتواند در هيات مديره يا کميتهها عضويت داشته باشد.
در انتها آيفک با قدرداني از مشارکت و تاييد صلاحيتهاي نامزد ايراني رسما عذرخواهي کرد.
صرفنظر از اين سوال که چرا در شرايطي قرار گرفتهايم که حرفهاي چون حسابداري نيز از خسارت تحريمهاي ناحق و غير انساني در امان نيست، نمونه حاضر مويد فرض اوليه مان درخصوص عضوتر بودن بعضي از اعضا بدون نياز رسمي به حق وتو در سازمانهاي بينالمللي شد.
تصميم آيفک در پس گرفتن دعوتش، بر خلاف ماموريتها و اهدافش، مايوسکننده و نشانهاي از عجز يکي از مهمترين نهادهاي بينالمللي در حفظ استقلال و ارزشهاي توافقي با اعضا و وجود تبعيض در صورت تهديد زورمداران و وابستگي پيدا و پنهانشان به قدرتهاي اقتصادي، سياسي و رسانهاي است؛ محل فعاليت دليلي براي حفظ ظاهر و دکور بينالمللي بيش نيست. با اين حال خشنودم از اينکه آيفک بر شايستگي يک ايراني تا مرحله گزينش نهايي در هيات مديره صحه گذاشت و پس گرفتن دعوت در فاصله کوتاهي به زمان تصميمگيري، نشان از شانس اصلي نامزد ايراني در عضويت هيات مديره بوده است. اين تلاش مختصر، هزينهاي به قيمت ترديد بر استقلال آيفک ايجاد کرد؛ از اين به بعد آيفک بايد با ملاحظه بيشتري بر مفهوم استقلال حرفهاي پافشاري کند.
اعتلاي حرفه را بدون توجه به مباحث جاري و تعامل بينالمللي نميتوان انتظار داشت خصوصا اينکه عموم منابع آن وارداتي است. لذا از چسبندگي به موضوعات تکراري، کليشهاي و شکلي که عموما مورد علاقه و سقف فکري عقب ماندگان حرفه و دانشگاه است بايد دوري جست؛ کساني که حرف و ايده جديدي نداشته و در نقش سياستگذار خود مانع توسعه حرفه و همگرايي هستند. بايد اذعان کرد که به شدت از بُعد راهبردي و سياستگذاري ضعف داريم و متاسفانه ملاک ارزيابي موفقيت محدود به تواناييهاي فني و تخصصي و همچنين عناويني است که تکنولوژي دستيابياش در بيلبوردهاي خياباني نيز تبليغ ميشود.
اعتقاد دارم حرفه حسابداري ايران در سطح فردي، بنگاه و تشکلهاي حرفهاي موفق بوده و در سطح ملي از حمايت کافي براي ايفاي نقش در بهبود شفافيت و پاسخگويي جهت ارزيابي موفقيت، بهره مند نبوده است. اما در کنگره بين المللي حسابداران پس از اينکه به معرفي حرفه حسابداري ايران پرداختم، از سهممان در توليد دانش و مشارکت مان در سطح بينالمللي و حتي منطقهاي چيزي بهخاطر نياوردم؛ کار مهم بينالمللي ما را عمدتا مترجمان کردهاند نه حسابداران! بنابراين تکليف داريم در نهادهاي حرفهاي، تخصصي و آموزشي به لزوم ايفاي نقش در سطح جهاني پرداخته، آن را جدي گرفته و صرفا به کميته حسابداران نباليم.
با وجود اين تجربه و آگاهي از قواعد تعاملات بينالمللي، نبايد از تلاش مجدد و برقراري ارتباط در نهادهايي چون آيفک دست کشيد؛ در مجموع ارتباط با آيفک به نفع حرفه است و بايد براي حضور در عرصههاي جهاني خود را تجهيز، آماده و فعال نگه داريم؛ تحريمها نميتواند دائمي باشد و حرفه با مختصات دانشي، تجربي و اخلاقياش جرياني پايدار و ماندني است.