در همين ارتباط معاون سياسي وزير خارجه و مذاکره‌کننده ارشد جمهوري اسلامي ايران ظهر ديروز (شنبه، ۶ آذر) وارد وين پايتخت اتريش شد. اين مذاکرات به منظور رفع تحريم‌هاي غيرقانوني و ظالمانه آمريکا برگزار مي‌شود. علي باقري‌کني پيش‌تر در گفت‌‌‌وگويي با روزنامه اينديپندنت با تاکيد بر تداوم سياست فشار حداکثري از سوي دولت جديد آمريکا گفت، لغو تحريم‌ها شرط موفقيت مذاکرات هستهاي پيشرو خواهد بود.
طبق شنيده‌ها هيات ايراني نزديک به ۳۰ نفر است که شامل تيم سياسي، تيم حقوقي و تيم اقتصادي است که معاون ارزي بانک مرکزي، معاون اقتصادي وزارت خارجه، معاون بين‌الملل وزارت اقتصاد و معاون حقوقي وزارت خارجه برخي از اعضاي آن هستند.
پيش از اين نيز «ميخائيل اوليانوف» نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي از برگزاري نشست‌‌‌هاي غيررسمي اعضاي برجام در قالب‌‌‌هاي مختلف در وين در روزهاي شنبه و يکشنبه پيش از مذاکرات روز دوشنبه خبر داده بود. پيش از اين اعلام شده بود که قرار است اين مذاکرات در هتل پله‌کوبورگ شهر وين برگزار شود. گفتني است از نيمه فروردين ماه سال‌جاري تا پايان خرداد ماه و در دولت دوازدهم نيز ۶ دور مذاکره بين ايران و گروه ۴+۱ براي احياي برجام انجام شد ولي در پي کارشکني‌‌‌هاي آمريکا و با وجود پيشرفت‌‌‌هايي که حاصل شده بود، نتيجه‌‌‌اي در برنداشت. با آمدن دولت جديد در ايران قرار شد در اين زمينه تصميم‌گيري شود که در نهايت با رايزني‌‌‌هاي انجام شده هشتم آذر ماه اين مذاکرات در وين براي رفع تحريم‌هاي غيرقانوني و يکجانبه آمريکا برگزار خواهد شد.
در مذاکره و رسيدن به توافق جدي هستيم
همزمان با ورود تيم ايراني به وين، حسين اميرعبداللهيان وزير خارجه جمهوري اسلامي ايران در پيامي ويدئويي ضمن ارائه گزارشي از عملکرد يکصد روزه دستگاه سياست خارجي در زمان تصدي وزارت امور خارجه، با اشاره به مذاکرات احياي برجام اظهار کرد: از اين هفته گفت‌‌‌وگوهاي وين را کليد خواهيم زد. در هفته‌‌‌هاي گذشته هم معاون من آقاي باقري در پايتخت‌‌‌‌‌‌هاي اروپايي و در مسکو و در ارتباط وبيناري به پکن و در سفرهايي که به کشورهاي همسايه و منطقه داشت، اقدامات و رايزني‌‌‌هايي را به عمل آورد و من نيز با وزراي خارجه که همه طرف‌‌‌هاي ما در برجام هستند، گفت‌‌‌وگوهاي مفصلي داشتم. رئيس دستگاه ديپلماسي تاکيد کرد: ما همه مقدمات را در صورتي که طرف‌‌‌هاي مقابل به تعهدات کاملشان برگردند، براي رسيدن به يک توافق خوب و سريع فراهم کرديم و به صراحت مواضع و مطالبات خودمان را در ادامه گفت‌‌‌وگوهايي که از گذشته وجود داشته و سندي که به عنوان برجام و قطعنامه سازمان ملل به تصويب رسيده، بيان کرديم.
اميرعبداللهيان بيان کرد: نظر صريح و روشن جمهوري اسلامي ايران اين است که در ميز مذاکره حقوق و منافع ملت ايران بايد تامين شده و تحريم‌ها بايد لغو شود و ما اميدواريم که در مسير گفت‌‌‌وگوهاي وين بتوانيم گام‌‌‌هاي اساسي و موفقيت‌آميز رو به جلويي را داشته باشيم.
اين ديپلمات عالي‌رتبه تصريح کرد: قطعا دست جمهوري اسلامي ايران بسته نخواهد بود. گزينه‌‌‌هاي مختلفي در مقابل ما قرار دارد. ما از گزينه گفت‌‌‌وگو و مذاکره در وين کار را شروع مي‌‌‌کنيم. در مذاکره جدي هستيم و در رسيدن به توافق جدي هستيم و اميدواريم آنگونه که طرف‌‌‌هاي مقابل ما در کلام بهويژه غربي‌‌‌ها مي‌‌‌گويند، جديت آنها را هم ببينيم. وي گفت: ما با صراحت به آنها گفتيم که ما يک دولت عملگرا و نتيجه‌محور هستيم و اميدواريم که در ميز مذاکرات وين چنين اتفاقي رخ دهد.
حسين اميرعبداللهيان روز جمعه نيز در گفت‌‌‌وگوي تلفني با «جوزپ بورل» مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا خطاب به وي با بيان اينکه با حسن‌نيت و جديت در مذاکرات وين حضور مي‌يابيم و خواهان توافق خوب و قابل راستي‌آزمايي هستيم، گفت: غرب بايد با رويکرد جديد و سازنده به وين بيايد. اميرعبداللهيان در اين گفت‌‌‌وگوي تلفني تاکيد کرد: اگر طرف‌‌‌هاي مقابل آماده بازگشت به تعهدات کامل خود و رفع تحريم‌ها باشند، دستيابي به يک توافق خوب و حتي فوري امکان‌‌‌پذير است.
مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا نيز در اين گفت‌‌‌وگوي تلفني با اشاره به تماس‌‌‌هاي خود با تمامي طرف‌‌‌ها به عنوان مسوول هماهنگ‌کننده کميسيون مشترک برجام گفت: در مذاکرات وين بحث‌‌‌هاي فشرده و مفصلي بهويژه روي موضوعات معوق و رفع تحريم‌ها بايد انجام بگيرد و احتمال اينکه همه بتوانند به شکل اصلي برجام بازگردند، وجود دارد.
بورل با اشاره به تعهدات آمريکا گفت: تنها راه برداشتن تحريم‌ها، احياي برجام است که از اين طريق هم ايران به حقوق خود مي‌رسد و هم جامعه بين‌الملل از ماهيت صلح‌‌‌آميز برنامه هستهاي ايران اطمينان پيدا مي‌کند. وي در پايان ابراز اميدواري کرد که همه طرف‌‌‌ها با رويکرد مثبت و عمل‌گرايانه و با اراده محکم براي گفت‌‌‌وگو درباره مسائل توافق نشده و رفع تحريم‌ها وارد مذاکرات وين شوند.
عقب‌نشيني اعراب
همزمان با اين تحولات، نماينده ويژه آمريکا در امور ايران تصريح کرد که دولت‌هاي عربي خليجفارس خواهان احياي برجام به منظور توسعه روابط ديپلماتيک و اقتصادي با ايران هستند. به گزارش خبرگزاري فارس، «رابرت مالي» نماينده ويژه ايالات متحده در امور ايران که اخيرا براي بحث درباره برنامه هستهاي ايران به فلسطين اشغالي، عربستان سعودي، امارات عربي متحده و بحرين سفر کرده بود، در گفت‌‌‌وگو با شبکه راديويي «ان‌پي‌آر» آمريکا، از استقبال کشورهاي حاشيه خليجفارس براي توسعه روابط ديپلماتيک و اقتصادي با ايران در صورت احياي برجام خبر داد. او در اين خصوص توضيح داد: «دو مسير پيشرو وجود دارد: يک راه، بازگشت به توافق (برجام) است که در آن صورت ما، کشورهاي حوزه خليجفارس، آماده هستند تا روابط ديپلماتيک و اقتصادي خود را (با ايران) گسترش دهند و اين چيزي است که آنها (کشورهاي حوزه خليجفارس) مي‌‌‌گويند که خواهان انجام آن هستند و مي‌‌‌خواهند منطقه را از نظر اقتصادي و ديپلماتيک کامل کنند.»
مالي سپس ادامه داد: «اما اگر آنها (ايران)، به توافق بازنگردند؛ اگر به تشديد و افزايش پيشرفت‌‌‌هاي هستهاي خود ادامه دهند، اين درب بسته خواهد شد.»
اعراب خواهان احياي برجام هستند
مالي در خصوص نگرش کشورهاي حاشيه خليجفارس درباره احياي برجام گفت: «نمي‌‌‌خواهم بگويم که آنها عاشق اين توافق (برجام) هستند اما اين واقعيت را درک کرده‌‌‌اند که جايگزين توافق - يعني عدم‌توافق يا عدم‌مشارکت آمريکا در توافق - که به مفهوم آن است که ايران تعهدات خود را ترک کرده است، به معناي افزايش برنامه هستهاي ايران و رفتار تهاجمي‌‌‌تر اين کشور در منطقه است و من فکر مي‌‌‌کنم که تمامي کشورهاي خليج (فارس) و برخي از آنها ارزيابي متفاوتي از مزاياي اين توافق دارند اما همگي موافقند که بازگشت به اين توافق در حال حاضر بسيار مهم است و آنها اين دو راه را به ايران پيشنهاد مي‌دهند.»
موضع اسرائيل
فرستاده ويژه آمريکا در امور ايران در ادامه در پاسخ به سوالي در خصوص موضع رژيم صهيونيستي در قبال بازگشت ايالات متحده به برجام گفت: «کتمان نمي‌‌‌کنم که اسرائيل همچنان مخالف اين توافق است اما فکر مي‌‌‌کنم که نکات ظريفي در بحث‌‌‌هاي عمومي وجود دارد از جمله آن‌‌‌که مقام‌‌‌هاي اسبق اسرائيل مي‌‌‌گويند که خروج از اين توافق يک اشتباه بزرگ بود. من فکر مي‌‌‌کنم آنها ترجيح مي‌دهند که ما به توافق نپيونديم اما در عين حال، به صراحت اعلام کرده‌‌‌اند که نمي‌‌‌خواهند با ما اختلافات آشکاري داشته باشند.»
مالي در اين خصوص توضيح داد: «آنها مي‌‌‌دانند که اگر به توافق برگرديم، تلاشي براي متوقف کردن آن نمي‌کنند. اگر چنين چيزي رخ دهد، آنها از ما مي‌‌‌خواهند در مورد اتفاقاتي که پس از بازگشت ما به اين توافق روي مي‌دهد، با يکديگر همکاري کنيم و اگر به توافق بازنگرديم، اگر ايران آمادگي نداشته باشد، آنها از ما مي‌‌‌خواهند که همکاري نزديکي با يکديگر داشته باشيم که البته ما نيز چنين چيزي را مي‌‌‌خواهيم.» اين ديپلمات آمريکايي در پاسخ به سوالي درباره ترور «محسن فخري‌زاده» دانشمند هستهاي و دفاعي ايران به دست صهيونيست‌‌‌ها و تاثير آن بر مذاکرات هستهاي ايران گفت: «من نمي‌‌‌خواهم وارد اين جزئيات شوم که چه اتفاقي ممکن است در ايران بيفتد يا خير. منظورم اين است که تمرکز ما بر ديپلماسي است و اينکه ببينيم آيا مي‌توانيم به توافق برگرديم و به آن تکيه کنيم يا خير. اما اگر چنين نشود، و اگر ايران بخواهد و در حال حاضر در اين نقطه قرار گرفته‌‌‌ايم و فکر مي‌‌‌کنم که اين انتخاب ايران است که اگر تصميم بگيرند به توافق بازنگردند، آن وقت قطعا بايد شاهد تلاش‌‌‌هاي ديپلماتيک ديگري باشيم در غير اين صورت، بايد به برنامه‌هاي هستهاي ايران رسيدگي کنيم.» مالي در حالي از بازگشت ايران به توافق هستهاي صحبت به ميان آورده که اين ايالات متحده و نه جمهوري اسلامي بوده که به صورت يکجانبه از برجام خارج شده است و سياست «فشار حداکثري» را عليه ايران در پيش گرفته و مقام‌‌‌هاي ايران بارها تاکيد کرده‌‌‌اند اين آمريکاست که بايد به تعهداتش ذيل برجام بازگردد.
واشنگتن آماده برداشتن تحريم‌هاي ناسازگار است
خبرنگار ان‌پي‌آر در سوال ديگري پرسيد که منظور شما از تلاش‌‌‌هاي ديپلماتيک ديگر چيست؟ که مالي پاسخ داد: «منظورم (تلاش‌‌‌هاي) اقتصادي و... است. منظورم اين است که فکر مي‌‌‌کنم رئيس‌‌‌جمهور (جو) بايدن و وزير خارجه (آنتوني) بلينکن به صراحت اعلام کرده‌‌‌اند که ما به ديپلماسي امتياز مي‌‌‌دهيم و فکر مي‌‌‌کنم اکنون به صراحت اعلام کرده‌‌‌ايم و فکر مي‌‌‌کنم من و شما چند بار در اين مورد بحث کرده‌‌‌ايم که ما آماده بازگشت به توافق و برداشتن تمامي تحريم‌هايي هستيم که با اين توافق ناسازگار است.»
مالي بار ديگر توپ را به زمين ايران انداخت و گفت: «بنابراين اگر ايران مي‌‌‌خواهد به توافق بازگردد، راهي براي انجام اين کار وجود دارد. اگر همچنان به آن چه که به نظر مي‌رسد هم‌‌‌اکنون انجام مي‌دهد، ادامه دهد، يعني کشاندن پاي خود به ميز ديپلماتيک هستهاي و تسريع بخشيدن به برنامه هستهاي خود، و اگر اين راهي باشد که انتخاب مي‌کند، مطابق با آن پاسخ مي‌‌‌دهيم. ما قبلا اين موضوع را پشت سر گذاشته‌‌‌ايم، بنابراين گزينه‌‌‌هايي که در اختيار آمريکا هستند براي همه آشنايند.»
موضع آمريکا در قبال ايران تغيير نکرده است
نماينده ويژه آمريکا در امور ايران در پاسخ به سوالي در خصوص نگرش آمريکا در قبال مواضع دولت جديد ايران در خصوص مساله هستهاي و مذاکرات وين گفت: «(تغيير دولت در ايران)، تغييري در موضع ما به وجود نياورده است. فکر مي‌‌‌کنم بايد ببينيم چه تغييري در مواضع ايران به وجود آمده است.»
مالي سپس ادامه داد: «اگر کسي بر اساس کارهايي که ايران انجام داده يعني تداوم گسترش برنامه هستهاي و آن چه که انجام نداده يعني بازگشت به ميز مذاکره، [ما دوشنبه (۲۹ نوامبر هشتم آذر ماه) به ميز مذاکره برمي‌‌‌گرديم و اين يعني پنج ماه بعد از آخرين باري که ديدار کرديم] و بر اساس آن چه که اين کشور مي‌‌‌گويد که مواضع بسيار سختگيرانه‌‌‌اي درمورد خواسته‌‌‌هايش دارد، قضاوت کند، مي‌‌‌بينيم که فال خوبي براي مذاکرات مشاهده نمي‌شود. پس بياييد ببينيم وقتي بر سر ميز مذاکره هستند، چه مي‌‌‌گويند اما بديهي است نشانه‌‌‌هايي که ارائه کرده‌‌‌اند، دلگرم‌‌‌کننده نيست.» زمان براي حل موضوعات باقيمانده اندک است. نماينده ويژه آمريکا در امور ايران بار ديگر تاکيد کرد که زمان به نفع طرف‌‌‌هاي برجام نيست و گفت: «بنابراين روسيه، چين، ايالات متحده، آلمان، فرانسه و بريتانيا همگي با هم توافق دارند. بياييد به توافق برگرديم. بياييد اين کار را با بستن موضوعات باقيمانده‌‌‌اي که در ژوئن پس از ۶ دور گفت‌‌‌وگو باز مانده بودند، انجام دهيم. اما بياييد عجله کنيم زيرا زمان به نفع ما نيست. و بايد بر اين موضوع تاکيد کنم. با توجه به سرعت پيشرفت‌‌‌هاي هستهاي ايران، ما زمان زيادي نداريم تا به اين نتيجه برسيم که ايران راه متفاوتي را انتخاب کرده است.»
با خروج از برجام، آمريکا بحران را به خود نزديک‌‌‌تر کرد
رابرت مالي در خصوص خروج يکجانبه آمريکا از برجام گفت: «با خروج از اين توافق، ما بحران را به خود نزديک‌‌‌تر کرديم... تصميم براي خروج از اين توافق، تمامي آن مشکلات آتي را به خانه ما بسيار نزديک‌‌‌تر کرد. هدف اين بود که وقتي در خصوص اين توافق مذاکره کرديم، در اجراي آن نيز موفق شويم و کمي اعتماد ايجاد شود.... ميزان اعتماد بايد به اندازه‌‌‌اي باشد که دو طرف بتوانند به تعهدات خود عمل کنند و سپس بر اساس آن، به بسياري از مسائل ديگري که ما با ايران داريم، از جمله جنبه‌‌‌هاي برنامه هستهاي ايران بپردازيم. اين همان چيزي بود که ما اميدوار بوديم انجام دهيم.» اين ديپلمات آمريکايي ادامه داد: «مشکل اين جاست که با خروج از برجام، هم‌‌‌اکنون نشسته‌‌‌ايم و من و شما درباره مسائلي که سال ۲۰۱۶ با آن مواجه بوديم، بحث مي‌‌‌کنيم در حالي که مي‌توانستيم بر اساس دستاوردهاي توافق هستهاي تلاش کنيم به مسائلي بپردازيم که ما و ايران با يکديگر داريم.»
بهترين شيوه نشست رودرروي ايران-آمريکا است
مالي در پايان در خصوص روند مذاکرات هشتم آذر در وين گفت: «ما در يک هتل خواهيم بود و منتظر هستيم که ديگران و آن‌‌‌هايي که ايران موافقت کرده با آنها صحبت کند، چه گزارش‌هايي مي‌دهند. اين شيوه‌‌‌اي نيست که امور بايد پيش برود. ما بارها به طور مستقيم به ايران گفته‌‌‌ايم چون آنها مستقيما به ما گوش نمي‌‌‌دهند، که اگر مي‌‌‌خواهند نتيجه بگيرند و اگر مي‌‌‌خواهند سريع‌‌‌تر به نتيجه برسند، شيوه بهتر اين است که رودررو با ما نشست برگزار کنند.»
نارضايتي تل‌‌‌آويو از واشنگتن
همزمان با اظهارات رابرت مالي درباره توافق برجام، يک رسانه صهيونيستي مدعي شد، نماينده ويژه آمريکا در امور ايران در سفر به فلسطين اشغالي، با برخورد سرد مقامات رژيم صهيونيستي مواجه شد و حتي نخست‌‌‌وزير اين رژيم با هدف علني کردن مخالفتش با واشنگتن در خصوص مذاکره با تهران، حاضر به ديدار با او نشد. به گزارش خبرگزاري فارس، مقامات مسوول رژيم صهيونيستي، مذاکرات اخيري که با «رابرت مالي» نماينده ويژه آمريکا در امور ايران انجام دادند را «دشوار و به شدت نااميدکننده» توصيف کردند و حتي نماينده آمريکا را يک «طرف متخاصم» دانستند و بر اساس گزارش روز جمعه «ناهوم بارنيا» تحليلگر سياسي روزنامه يديعوت آحارونوت، مقامات اسرائيلي مي‌‌‌گويند، وي کسي است که دولت ايالات متحده را به «تسليم شرم‌آور در برابر دشمن» سوق داده است. به نوشته «عرب ۴۸»، مقامات اسرائيل نارضايتي خود را از سپردن مذاکرات با ايران به دست مالي اعلام کردند و معتقدند که «مالي به هر قيمتي به دنبال بازگشت به توافق هستهاي خواهد بود و ايراني‌‌‌ها از ضعف او سوءاستفاده خواهند کرد.»
نماينده ويژه آمريکا در امور ايران، در سفر اخيرش به فلسطين اشغالي با «بني‌گانتس» وزير جنگ رژيم صهيونيستي و «يائير لاپيد» وزير خارجه اين رژيم ديدار و گفت‌‌‌وگو کرد اما «نفتالي بنت» نخست‌‌‌وزير رژيم صهيونيستي از ديدار با وي خودداري کرد و مدعي شد که نمي‌‌‌خواهد اين ديدار به عنوان تاييدي براي بازگشت ايالات متحده به برجام به نظر برسد.
تحليلگر سياسي روزنامه يديعوت آحارونوت مي‌‌‌نويسد که بنت تصميم گرفته در آستانه از سرگيري مذاکرات هستهاي، در اولين رويارويي آمريکا و اسرائيل در دوره نخست‌‌‌وزيري خود، در روابط با کاخ سفيد بحران ايجاد کند. بارنيا با اشاره به اظهارات مقامات آمريکايي در روزنامه نيويورک‌تايمز که اسرائيل را به سرعت بخشيدن به برنامه هستهاي ايران متهم کردند، نوشت که در اين روزنامه اعلام شد که مالي و تيمش براي اسرائيلي‌‌‌ها شفاف‌‌‌سازي کردند که «عمليات نظامي اسرائيل عليه تاسيسات هستهاي ممکن است در سطح تاکتيکي، رضايت‌بخش باشد اما در سطح استراتژيک آسيب زننده است و به جاي مهار ايران، آن را به پيش سوق مي‌دهد.»