اين در حالي است که حالا جواب نگرفتن از دامنه نوسان نامتقارن و ضربه مهلک آن به تقاضاي سهام در بورس و فرابورس نيز توانسته بر خوش‌بيني به برداشته شدن آن در سال بعد يا حتي روزهاي پاياني سال جاري بيفزايد و راه را براي بهبود انتظارات نسبت به آينده بازار ياد شده، از گذشته بازتر کند.
معاملات نخستين روز از واپسين هفته بازار سرمايه روز گذشته با رشد نماگر اصلي بورس تهران آغاز شد. در اين روز رشد ۹/ ۱ درصدي ميانگين وزني قيمت‌ها در بورس سبب شد تا مانند روزهاي قبل، جريان معاملات در شبکه‌هاي اجتماعي با اميد بيشتري رصد شود. اعداد و ارقام به ثبت رسيده حکايت از آن دارد که حال بازار سهام مانند آنچه در شاخص کل نشان مي‌دهد خوب نيست. بر اين اساس داد و ستدهاي روز شنبه در حالي خاتمه يافت که شاخص کل هموزن به عنوان نماگر برابري وزن نمادها به اندازه دماسنج بازار سرمايه رشد نکرد. اين‌طور که به نظر مي‌رسد نمادهاي کوچک بازار همچنان مانند روزهاي گذشته قرباني اصلي دامنه نوسان نامتقارن سهام مي‌شود.
همنوايي با کاموديتي؟
صعود نفت و رشد قيمت محصولات پتروشيمي و فلزات اساسي در بازارهاي بزرگي نظير چين و لندن همگي دست به دست هم داده‌اند تا حال و روز بازار سرمايه از اين بدتر نشود. در حال حاضر هم قيمت نفت و محصولات وابسته به آن در روند صعودي در حال پيشروي هستند و هم بازار جهاني فولاد به لطف تقاضاي چين و حواشي رخ‌داده در ميان فولاد‌سازان شهر تانگشان رشد مي‌کند. بررسي اعداد و ارقام به ثبت رسيده در بازار سهام نشان مي‌دهد، نسبت خالص خريد حقوقي در بازار سرمايه اگرچه همچنان به سمت فروش سرمايه‌گذاران خرد سنگيني مي‌کند با اين حال اين فروش در روزهاي گذشته اندکي کمتر شده و در روز شنبه به ۱۵۱ ميليارد تومان رسيده است. اين‌طور که به نظر مي‌آيد در واپسين روزهاي معاملاتي سال جاري راحت شدن خيال اعتبارگيرندگان از يک سو و بهبود وضعيت کالاهاي اساسي در بازارهاي بين‌المللي از سوي ديگر شرايط را براي سبک‌تر کردن طرف عرضه در بازار سهام فراهم کرده است.
بر بال انتظارات
با اين حال تحليل عميق‌تر وضعيت بازار نشان مي‌دهد مانند هميشه در تحولات بازار سهام به خصوص در روزهاي پاياني سال انتظارات نقش پررنگي خواهد داشت. همان‌طور که در گزارش‌هاي پيشين مطرح شد، احتمال حذف دامنه نوسان نامتقارن پس از حدود يک ماه از عملياتي شدن آن در روزهاي گذشته مطرح شده و ممکن است آخرين جلسه شوراي عالي بورس مزين به حذف اين تصميم خلق‌الساعه از تارک بازار سرمايه ايران شود.
همين امر مي‌تواند يکي از دلايلي باشد که اميد به آينده بازار سرمايه را در ميان سرمايه‌گذاران خرد افزايش دهد و سبب بهبود تقاضا در بورس و فرابورس شود. بر اساس آنچه آمار معاملات در هفته‌هاي اخير نشان مي‌دهد اين تصميم غيرکارشناسي در هفته‌هاي اخير ضربه سختي به بازار سرمايه وارد کرد و سبب شد رکود معاملات در بسياري از نمادها تشديد شود. به دنبال رکود يادشده نيز شاهد آن بوديم که در طول همين مدت صف فروش‌هاي سنگيني در بازار سهام به ثبت رسيد و در برخي از روزها حتي سهم صف فروش‌ها از کل نمادهاي مورد معامله به حدود ۹۰ درصد رسيد. همين امر سبب شد تا ارزش صفوف فروش در هفته‌هاي اخير به حدود ۴ هزار ميليارد تومان نيز برسد.
راه ناهموار سياست
اما ديگر عامل سياسي که مي‌تواند در روزهاي پيش رو و حتي سال آتي بر بازار سرمايه اثر بگذارد اخبار مربوط به برنامه جامع اقدام مشترک و حرف و حديث‌هاي سياسي پيرامون آن است که پس از روي کار آمدن بايدن در ايالات متحده بيشتر حول جهت‌گيري‌هاي سياست‌مداران آمريکايي مي‌چرخد. اين‌طور که بسياري از تحليلگران و مفسران سياسي مي‌گويند با توجه به گفته‌هاي دو طرف يعني ايران و آمريکا راه رسيدن به يک توافق براي حل و فصل تمامي معضلات موجود بين دو طرف راهي است طولاني که رسيدن به نقطه پايان آن افق زماني کوتاه‌مدت نخواهد داشت با اين حال بررسي گفته‌ها ميان مسوولان ديپلماسي در هر دو طرف حکايت از برداشته شدن گام‌هايي دارد که در کوتاه‌مدت نيز مي‌تواند فعالان بازارها را خوش‌بين نگه دارد. به نظر مي‌رسد در حال حاضر برجام و حواشي آن نيز توانسته بر شرايط جاري بازار اثرگذار باشد. در روزهاي گذشته بهبود اوضاع بازارهاي جهاني در کنار اخباري در مورد آزاد شدن بخشي از بدهي‌هاي ايران بازار را در شرايطي قرار داده که بر مبناي آن زمينه لازم براي خوش‌بيني نسبت به قيمت سهام در شرايط فعلي فراهم است. مضاف بر اين بودجه سال پيش رو نيز به نحوي بسته شده که راهي به جز دلگرمي فعالان بازار سهام به تداوم تورم در اين سال نيز باقي نمي‌گذارد.
در پيشگاه آمار
روز گذشته شاخص کل بورس تهران افزايشي ۹/ ۱درصدي را به ثبت رساند و با ۵/ ۲۲ هزار واحد افزايش به محدوده يک ميليون و ۲۲۹ هزار واحدي رسيد. نمادهاي «فارس»، «کچاد» و «فولاد» بيشترين سهم را در رشد نماگر ياد شده تا سطح اخير داشتند. در اين روز ارزش ۷ هزار و ۹۸۴ ميليارد توماني معاملات حکايت از افزايش اين رقم نسبت به روز معاملاتي قبل از آن داشت. از طرف ديگر ارزش معاملات خرد نيز در اين روز به حدود ۴ هزار و ۶۵۰ ميليارد تومان رسيد که نسبت به روزهاي اخير از وضعيت بهتري برخوردار است. در فرابورس نيز اوضاع تا حد زيادي همانند بورس بود. در اين روز هم شاخص کل اين بازار افزايش يافت و هم ارزش معاملات خرد در آن با رسيدن به سطح ۱۱۲۵ ميليارد تومان نسبت به روز قبل بهبود يافت.
مطابق با آمار ارائه شده توسط بورس تهران در معاملات شنبه اين بازار از کل ۳۴۳ نماد معامله شده، قيمت پاياني ۸۷ نماد برابر با ۲۵ درصد از کل نمادها در محدوده مثبت و ۱۹۸ نماد به ميزان ۵۸ درصد از ۳۴۳ نماد معامله شده در اين روز در محدوده منفي معامله شدند. همچنين از کل نمادهاي مجاز در روز معاملاتي اخير ۳۲ نماد (معادل ۳/ ۹ درصد) صف خريد داشتند. ارزش اين صف‌ها در روز معاملاتي گذشته ۲۳۴ ميليارد تومان بوده است. ۲۱۱ نماد نيز در اين روز شاهد شکل‌گيري صف فروش بودند که اين ميزان معادل ۵/ ۶۱ درصد از کل نمادهاي معامله شده بود و ارزشي برابر با ۲۰۴۷ ميليارد تومان داشت. در بازار اصلي فرابورس نيز از ۱۳۱ نماد معامله شده، قيمت پاياني ۲۱ نماد (۱۶ درصد) مثبت و ۹۷ نماد (۷۴ درصد) منفي بود. از ميان تمامي اين نمادها ۶ نماد (۵/ ۴ درصد) صف خريد به ارزش ۶/ ۴۰ ميليارد تومان و ۹۴ نماد (۷۲ درصد) صف فروش داشتند که ارزش اين صفوف فروش نيز به حدود ۱۱۰۹ ميليارد تومان مي‌رسيد.