حسابداران رسمي ايران پس از حدود ۲ سال از شيوع کرونا گرد هم آمدند و در آيين بزرگداشت «روز حسابدار» خواستار خروج اين حرفه از «قرنطينه تصميم‌‌‌‌سازي» شدند. حسابداران کشور که امروز جمعيتي ۵/ ۱ ميليون نفري را شامل مي‌‌‌‌شوند، تاکنون بيشترين حضور را در تمامي شريان‌‌‌‌هاي اقتصادي کشور و کمترين حضور را در تصميم‌‌‌‌سازي‌‌‌‌ها و سياستگذاري‌‌‌‌هاي کشور داشته‌اند. آنها پس از گذشت ۲۰ سال از تشکيل جامعه خود، شاهد رقم‌خوردن روزي به‌نام حسابدار در تقويم ملي کشور هستند اما هنوز اجازه نيافته‌‌‌‌اند آنچنان که بايد از قابليت خود در ارتقاي شفافيت و مبارزه با فساد مالي استفاده کنند. حسابداران بر اين باورند که بايد از ظرفيت اين حرفه در کشور استفاده شود و ضريب نفوذ حسابرسي را در کشور بالا برد.
لزوم نظارت مالي فرآيند‌محور و حسابرسي مستمر
دبيرکل جامعه حسابداران رسمي ايران، در مراسم بزرگداشت روز حسابدار که در جامعه حسابداران رسمي ايران برگزار شد، در گفتار خود به مبحث نظارت مالي اشاره و تحولات اخير آن را در سطح جهاني بررسي کرد.
سيدمحمد علوي، با اشاره به اينکه نظارت مالي اکنون بيش از آنکه ناظر بر ارزيابي گزارشهاي نهايي مالي باشد، فرآيند مالي را واکاوي مي‌کند، گفت: با توجه به پيچيدگي، گستردگي و فراواني فرآيندهاي مالي در عصر حاضر ديگر نمي‌توان به انتظار دريافت صورت‌هاي مالي چهار‌ماه بعد از پايان سال مالي ماند و آنگاه شروع به حسابرسي و نظارت بر گزارشهاي مالي کرد.
وي تاکيد کرد: به اين ترتيب، ماهيت پيشگيرانه و کشف‌‌‌‌کننده به‌‌‌‌موقع حسابرسي، خنثي مي‌شود و از همين‌رو نظارت‌هاي مالي هم‌اينک فرآيند‌محور و حسابرسي مستمر است.
علوي سپس به مشکلات ناشي از نبود تمرکز در نظارت مالي پرداخت و گفت: هماکنون حسابرسي صورت‌هاي مالي، حسابرسي طرح‌هاي عمراني، حسابرسي ديوان محاسبات کشور در بخش وجوه‌عمومي، حسابرسي مالياتي و حسابرسي بيمه‌‌‌‌اي و بازرسي‌هاي مالي سازمان بازرسي‌کل کشور در سطح بنگاه‌هاي اقتصادي به‌صورت منفصل و بخشي‌‌‌‌نگر و بدون اشتراک‌‌‌‌گذاري و هم‌‌‌‌افزايي وظايف و مسووليت‌هاي مربوط انجام مي‌شود و به اين دليل، اثربخشي و کارآيي نظارت مالي به چالش کشيده شده و هزينه‌هاي مضاعفي به کشور و بنگاه‌هاي اقتصادي تحميل مي‌کند.
او با تاکيد بر اينکه هماکنون گرفتار تحريم هستيم و شرايط کشور غيرعادي است، گفت: در اين شرايط بايد به حرفه حسابداري بيش از گذشته توجه کنيم. دبيرکل جامعه حسابداران رسمي ايران افزود: در وضعيت کنوني دولت‌ها بايد ضريب نفوذ حسابرسي را افزايش و کيفيت حسابرسي را ارتقا دهند.
علوي در ادامه به آيين‌‌‌‌نامه انتخاب حسابداران رسمي اشاره کرد و اين مقررات را ناعادلانه و ناکارآمد دانست و خواستار بازنگري فوري در اين آيين‌‌‌‌نامه و حذف تبعيض‌‌‌‌هاي کنوني شد.
دبيرکل جامعه حسابداران رسمي ايران همچنين به مساله حقالزحمه حسابرسي پرداخت و اظهار‌کرد: انتظار ما حق‌‌‌‌الزحمه‌‌‌‌‌هايي است که پاسخگوي کيفيت حسابرسي باشد.
علوي در بخش ديگري از سخنان خود به آيين‌‌‌‌نامه راهکارهاي افزايش ضمانت اجرايي حسابرسي اشاره کرد و گفت: ما در عمل شاهد اجرانشدن مفاد اين آيين‌‌‌‌نامه و ترک‌فعل دستگاه‌هاي اجرايي هستيم اما به‌طور متقابل هيچ‌‌‌‌گونه اقدامي با اين ترک‌فعل از سوي دستگاه‌هايي مانند بانک مرکزي در تخصيص ارز، سازمان ثبت اسناد قانوني و ساير نهادها صورت نپذيرفته است.
دبيرکل جامعه حسابداران رسمي ايران در پايان با اشاره به سامانه ملي جام گفت: ارائه صورت‌هاي مالي توسط بنگاه‌هاي اقتصادي به‌صورت فيزيکي و کاغذي به ذينفعان، مشتمل بر حسابرسان مستقل، نظام مالياتي، نظام بانکي، بازار سرمايه و ... امکان دخل و تصرف ارقام و اطلاعات مربوط را در ارائه فيزيکي و کاغذي در هر مرحله از کار تقويت مي‌کند.
او در تشريح مزاياي سامانه هوشمند جام گفت: از طريق اين سامانه تمام مراحل ارائه صورت‌هاي مالي به هريک از ذينفعان متقاضي به‌صورت سيستمي برقرار و نظام ارائه فيزيکي مستقيم و کاغذي مستعدفساد حذف شده است.
دستمزدهاي۴ دلاري و ۱۰۰ دلاري
عضو شوراي‌عالي جامعه حسابداران رسمي ايران در گردهمايي ياد‌شده با بيان لزوم برپايي اين جلسات گفت: خوشحالم و استقبال مي‌کنم از تشکيل اين جلسات، نه الان که جامعه حرفه‌‌‌‌اي با چالش‌هاي بسياري روبه‌روست بلکه هر زمان که بحران هم نداشته باشيم بايد استقبال کرد، چون به خردجمعي اعتقاد دارم و اين را يک منت بزرگ بر سر اين حرفه مي‌دانم که افراد جسور و دلسوز دين خودشان را به اين حرفه ادا کنند.
غلامرضا شجري افزود: اعتقاد دارم براي افزايش تمرکز بر روي حرفه حسابرسي ارکان تصميم‌گيري بايد به‌طور مستقيم و مستمر با همکاران شاغل در موسسات حسابرسي تعامل کرده و به حرف آنان گوش بدهند. بايد مسائل و ايده‌‌‌‌ها را روي يک تخته سفيد نوشت و افراد را در اطراف آن به شکل يک نيم دايره بنشانيم تا عليه موضوع با‌هم متحد شوند، نه عليه يکديگر.
او در ادامه درخصوص نهاد ناظرگفت: بايد عنوان مستقل‌بودن را از پسوند آن حذف و يکتا را جايگزين کرد زيرا اعتقاد ما بر اين است که همه حسابداران رسمي و حسابرسان، مستقل‌بودن را در ذات خود دارند و تاکنون هم اين‌گونه بوده است؛ آنچه نظارت را با مشکل مواجه کرده، همسو نبودن و عدم‌تمرکز آن در يک نهاد است.
شجري درخصوص حقالزحمه حسابرسي گفت: تنها جايي که دولت به‌خوبي توانسته نرخ‌ها را کنترل کند، کنترل نرخ‌هاي حسابرسي است، نرخ يک ساعت در ايران هماکنون ۴ دلار است، در‌حالي‌که در دنيا حداقل ۱۰۰ دلار است و اين مساله پاسخ قاطعي براي منتقدان نظام شفافيت در کشور است.
عضو شوراي‌عالي «جامعه» در پايان گفت: ۲۰ سال از تاثيرگذاري افراد حرفه مي‌گذرد و اين يک داستان ماندگار است. سالي که جامعه تاسيس شد همه به‌دنبال خلق ايده‌آل‌‌‌‌ها، صداقت و انگيزه براي ساختن چيزي که ماندگار باشد، بودند. نهادي که قدرت ارتباط را راهي براي رشد خود مي‌‌‌‌دانست. اين شروع يک جامعه حسابداران رسمي پر رونق بود، امروز با بيش از ۱۲ هزار نفر مرد و زن حرفه‌‌‌‌اي هنوز قادر نيستيم با افتخار ميراث ارتباط و همکاري را با نهادهاي تاثير‌‌‌‌گذار به ارمغان بياوريم. در ژن ما اين قابليت هست که بتوانيم تاثير‌‌‌‌گذار باشيم. حسابداران در سراسر دنيا از زمان ظهور موتور بخار، يک کاتاليزور انساني در تقاطع تجارت و فناوري بوده‌اند و به همين دليل است که دنياي کسب‌وکار بدون ما قادر به حرکت نيست و اين هم ميراث و هم آينده ماست.
مدافعان سلامت مالي
رئيس شوراي‌عالي جامعه حسابداران رسمي ايران در گردهم‌‌‌‌آيي ياد شده، روز حسابدار را «نوروز حسابداري» خواند و با تبريک اين روز گفت: حسابداران سربازان حافظ شفافيت و مدافعات سلامت مالي هستند که به اطلاعات مالي، اعتبار مي‌‌‌‌بخشند و حوزه‌‌‌‌‌هايي چون مقررات مالي، ماليات‌‌‌‌ستاني، صورت‌هاي مالي ناشران بورسي بدون حسابداري معني پيدا نمي‌کند.
سعيد جمشيدي‌‌‌‌فرد افزود: اگر دغدغه شاخص بورس را داريم، اگر تنوع دارايي‌ها را مرور مي‌کنيم، اگر درباره عمليات پولي و بانکي و تراکنش‌‌‌‌ها، ارزيابي بنگاه‌‌‌‌ها و خصوصي‌‌‌‌سازي نکاتي داريم، اگر دغدغه قيمت‌گذاري کالا و خدمات را داريم، اگر نگران وجود فساد مالي و پولشويي هستيم، به اين دليل است که بدون حسابرسي و وجود حسابداران، هيچ‌‌‌‌کدام از اين حوزه‌‌‌‌ها موجوديت ندارد و هرگونه اشکال در اين موارد، قبل از هر چيز، متوجه حسابداران است اما چرا کارآمدي حسابداران کم است؟
او ادامه داد: براي ايمني و مقابله بايد در اين حوزه‌‌‌‌ها واکسينه شد اما به‌عنوان مثال در حال‌حاضر ۱۰درصد اظهارنامه‌ها حسابرسي مي‌شود و اين يعني ما واکسينه نشده‌‌‌‌ايم. نکته مهم بعدي اين است که نقش حسابداران، تنها تهيه داده‌‌‌‌ها و اعتباربخشي به آنها براي تصميم‌گيري نيست و ما همواره اعلام کرده‌‌‌‌ايم که بايد در سياستگذاري‌‌‌‌ها حضور داشته باشيم، از جمله در شوراي‌عالي پول و اعتبار و بورس؛ البته سال گذشته، حق‌معوق حرفه براي حضور در شوراي‌عالي بورس، محقق شد و يک نفر حسابدار رسمي با معرفي «جامعه» به شوراي‌عالي بورس وارد شد اما با تغيير دولت، نماينده ما نيز از شوراي‌عالي بورس رفت.
اين حسابداري تاکيد کرد: نمايندگان جامعه حسابداران رسمي بايد در شوراي پول و اعتبار، شوراي رقابت، سازمان امور مالياتي و ديگر نهادهاي تصميم‌گير حضور داشته باشند تا تصميم‌‌‌‌هاي آنها کيفيت لازم را داشته باشد.
جمشيدي‌‌‌‌فر سپس گفت: در حال‌حاضر، دغدغه قيمت خودرو، قيمت خوراک پتروشيمي‌‌‌‌ها و محصولات آنها، قيمت آب و غيره وجود دارد که بايد ارزش آنها مشخص شود و اين تنها با حضور حسابداران به نحو مطلوب انجام مي‌شود.
حسابداري هم شاهد است، هم مشهود
رئيس هيات‌مديره انجمن حسابداران ايران نيز در اين گردهمايي با اشاره به سلامت و صلابت اين نهاد گفت: دانش حسابداري بسيار پيچيده، متنوع و پويا است و جزو معدود دانش‌‌‌‌‌هايي است که ساختار بسيار محکم و نظام‌‌‌‌مندي دارد و تابع اخلاق حرفه‌‌‌‌اي است. علي ثقفي با بيان اينکه حدود ۹۰درصد پرونده‌‌‌‌هاي قضايي در داخل و خارج کشور مربوط به مسائل مالي است، گفت: محيط حسابداري، بسيار بزرگ است و دولت، مجلس و بقيه نهادهاي حاکميتي با اين حرفه در ارتباط هستند و حسابداري، هم شاهد است و هم مشهود.
اين استاد دانشگاه با تاکيد بر لزوم حضور حرفه در سطوح بين‌‌‌‌المللي افزود: همه ما بايد با استانداردهاي بين‌‌‌‌المللي (IFRS و FISB) آشنايي داشته باشيم زيرا حسابداري، مهجور نيست و پيوسته با تغييرات روبه‌‌‌‌رو است و در حال‌حاضر اين حرفه با تکنولوژي و فناوري اطلاعات آميخته‌شده، پس بايد هر روز فکرمان تغيير کرده و تکامل يابد و اين يعني ما زنده‌‌‌‌ايم و تداوم فعاليت داريم.
ثقفي در ادامه گفت: در شرايطي که همه دنيا در نااطميناني به‌سر مي‌‌‌‌برند، هر دانشي از جمله حسابداري که بتواند اين نااطميناني را کاهش بدهد، از ارزش و اعتبار برخوردار است و ما حسابداران با حسابداري، نظارت، کنترل و بازرسي بايد اطمينان را به ۸۰درصد برسانيم.
وي سپس گفت: دانش ما خريداران بسياري دارد اگرچه بهاي کمي به فعالان آن پرداخت مي‌شود و اين در حالي است که به‌عنوان مثال هزينه حسابرسي باشگاه منچستريونايتد، يک ميليون دلار است اما ما با کاهش ارزش پول‌‌‌‌مان، سال‌ها از اين روند، عقب مانده‌‌‌‌ايم.
ثقفي در پايان با دعوت همه حسابداران به تحمل افکار مخالف و پذيرش تنوع خواستار گسترش نرم‌‌‌‌افزاري به‌جاي سخت‌افزاري در جامعه حسابداران رسمي شد.
به نقل از روزنامه‌ي دنياي اقتصاد، 20 آذر 1400