تجديد ارزيابي دارايي‌ها و افزايش سرمايه از محل آن، موضوعي است که در سال‌هاي اخير توجه زيادي را به خود جلب کرده است
عبداله آزاد/ تجديد ارزيابي دارايي‌ها، اهميت و مباني تعديل اظهارنظر حسابرس
اتجديد ارزيابي دارايي‌ها و افزايش سرمايه از محل آن، موضوعي است که در سال‌هاي اخير توجه زيادي را به خود جلب کرده است. استانداردهاي حسابداري افزايش سرمايه از محل مازاد تجديد ارزيابي را مجاز نکرده‌اند؛ اما اجازه قانون، موجب شده بسياري از شرکت‌ها اين روش را به‌کار برند. دراين‌باره، بسيار نوشته‌اند؛ اما در اين نوشتار به يکي از پيامدهاي آن بر حسابرسي و گزارش حسابرس اشاره مي‌شود.
استانداردهاي حسابرسي، حسابرسان را ملزم به به‌کارگيري اهميت کرده‌اند. اهميت توسط حسابرس علاوه بر آنکه در هر دو مرحله برنامه‌ريزي و اجراي عمليات حسابرسي به‌کار گرفته مي‌شود؛ در ارزيابي اثر تحريف‌هاي شناسايي‌شده بر حسابرسي و اثر تحريف‌هاي اصلاح‌نشده (در صورت وجود) بر صورت‌هاي مالي و همچنين در تعيين نوع اظهارنظر در گزارش حسابرس استفاده مي‌شود.
اهميت در برنامه‌ريزي و اجراي حسابرسي بر ماهيت، زمان‌بندي اجرا و ميزان روش‌هاي حسابرسي اثر مي‌گذارد. براي نمونه، هرچه آستانه کمي (مبلغ) اهميت بزرگ‌تر باشد؛ دامنه رسيدگي‌هاي حسابرس کوچک‌تر مي‌شود و حسابرس اقلام کمتري را رسيدگي مي‌کند. رسيدگي کمتر، ريسک حسابرسي را مي‌افزايد و حسابرسان با مديريت ريسک حسابرسي در پي کمينه کردن آثار نامطلوب آن هستند.
افزون بر اين، آنچه موجب تعديل اظهارنظر حسابرس درباره صورت‌هاي مالي مي‌شود و در مباني تعديل اظهارنظر وي درج مي‌شود؛ تحريف يا محدوديت بااهميت ولي غير فراگير يا بااهميت و فراگير يا ابهام بااهميت و فراگير است. بنابراين، اقلامي که به تنهايي يا درمجموع کم اهميت هستند؛ بر اظهارنظر حسابرس اثر ندارند و موجب تعديل اظهارنظر حسابرس نمي‌شوند.
حسابرسان، در کشور ما معمولا آستانه کمي اهميت در سطح صورت‌هاي مالي را با ضرب متوسط جمع دارايي‌ها و فروش يا درآمد، در درصدهايي از پيش تعيين شده در يک دستورالعمل (کميته تجديدنظر دستورالعمل حسابرسي، دستورالعمل حسابرسي، ۱۳۸۲، ص ۲۲)، محاسبه مي‌کنند. با توجه به اين روش محاسبه، افزايش مبلغ دارايي‌ها پس از تجديد ارزيابي، موجب افزايش آستانه کمي اهميت در سطح صورت‌هاي مالي شده است. بنابراين، برخي از بندهاي مباني تعديل اظهارنظر حسابرس پيش از تجديد ارزيابي، پس از تجديد ارزيابي از جنبه کمي، کم‌اهميت مي‌شوند و به گزارش راه نمي‌يابند. نتيجه اين است که آثار برخي از بندهايي که در گزارش سال پيش درج شده بودند؛ بر صورت‌هاي مالي سال جاري کم‌اهميت در نظر گرفته مي‌شود. با وجود اين، اثر اين‌گونه بندها بر اقلام مقايسه‌اي صورت‌هاي مالي چه مي‌شود. در گزارش‌هاي واقعي برخي شرکت‌هايي که از محل تجديد ارزيابي افزايش سرمايه داشته‌اند ديده مي‌شود که بدون انجام اصلاحات، بندهاي مباني تعديل اظهارنظر گزارش سال پيش در گزارش سال جاري درج نشده و کاملا از گزارش حذف شده‌اند. دليل اين حذف، تنها مي‌تواند کم‌اهميت شدن آنها باشد. نمونه اطلاعات واقعي يک شرکت را در جدول زير ببينيد:
نمونه بالا نشان مي‌دهد که بدون انجام اصلاحات چهار تا از بندهاي موثر بر اظهارنظر در گزارش سال پيش، در سال جاري درج نشده‌اند. درحالي‌که استانداردهاي حسابرسي، حسابرسان را ملزم کرده‌اند در مواردي که گزارش حسابرس نسبت به‌صورت‌هاي مالي دوره گذشته حاوي نظر مشروط، مردود يا عدم اظهارنظر بوده و موضوعي که باعث تعديل اظهارنظر شده هنوز برطرف نشده است؛ به يکي از دو روش زير، حسب مورد، عمل کنند:
الف. چنانچه موضوع مورد نظر بر اقلام دوره جاري نيز اثر داشته باشد؛ حسابرس بايد با اشاره به آثار آن بر اطلاعات مقايسه‌اي و اقلام دوره جاري، نظر خود را تعديل کند.
ب. چنانچه موضوع مورد نظر بر اقلام دوره جاري اثر نداشته باشد؛ حسابرس بايد با اشاره به آثار آن بر اطلاعات مقايسه‌اي، نظر خود را تعديل کند. در مواردي که گزارش حسابرس نسبت به‌صورت‌هاي مالي دوره گذشته حاوي نظر مشروط، مردود يا عدم اظهارنظر بوده است و موضوعي که باعث تعديل اظهارنظر شده بود برطرف شده و به‌گونه‌اي مناسب نيز در صورت‌هاي مالي دوره جاري افشا شده باشد؛ حسابرس در گزارش دوره جاري خود معمولا اشـاره‌اي به موضوع مندرج در گزارش دوره گذشته نخواهد داشت. اما چنانچه حسابرس ضروري تشخيص دهد مي‌تواند اين موضوع را در يک بند تاکيد بر مطلب خاص در گزارش خود بياورد. با توجه به آگاهي حسابرسان از استانداردهاي حسابرسي، مي‌توان چنين نتيجه گرفت که در مواردي مانند نمونه بالا، علت درج نشدن بندهاي گزارش سال پيش در گزارش سال جاري (با توجه به اصلاح نشدن صورت‌هاي مالي) بالا رفتن قابل‌توجه آستانه کمي اهميت و درنتيجه کم‌اهميت تلقي کردن آنها است. بنابراين، يکي از پيامدهاي تجديد ارزيابي دارايي‌ها اين است که برخي شرکت‌ها به‌اصطلاح بي چک و چونه از شر برخي بندهاي مباني تعديل اظهارنظر حسابرس راحت مي‌شوند! اما به نظر مي‌رسد که گرچه آستانه اهميت سال جاري افزايش زيادي داشته، اقلام مقايسه‌اي کماکان به‌گونه‌اي بااهميت تحت تاثير بندهاي سال پيش هستند. بنابراين، يا بايد صورت‌هاي مالي به‌گونه‌اي مناسب طبق استانداردهاي حسابداري اصلاح شوند؛ يا اينکه موضوع با اشاره به آثار بااهميت آن بر اقلام مقايسه‌اي در گزارش حسابرس درج و نظر مناسب اظهار شود.
1399/07/27
|
|
|
|
شماره خبر
:6314 |
تعداد بازدید
:2666 |